Al stémma dla CmóṅnaBulåggna Al stémma dla Cmóṅna


La zitè däl tårr

[2001] Sta pâgina a s vlän cavèr la sudisfaziån ed scrîverla såul in bulgnaiṡ, parché ai é chèṡ ch’la séppa l’ónnica ed ste tîp e pò parché di sît såura ala nòstra zitè in itagliàn, inglaiṡ e tótti cäli ètri längv furastîri ai n é bèle magâra.

Capitèl dla Regiån Emégglia-Rumâgna, Bulåggna ultmamänt l’à 380 000 abitànt, mo la sô pruvénzia la in à pió d un migliån, siché dånca ai é un biṡåggn urgiänt che l’ârea metropolitèna (dezîṡa dala lażż n. 142 dal 1990) la séppa realiżè in fûria. Con scuèṡi quâter miglión d abitànt l’Emégglia-Rumâgna l’é, dåpp ala Lunbardî (ch’l’in à par nôv miglión), la regiån ch’la prudûṡ pió ricàzz ed tótt’Itâglia, a gran distanza dal Piemånt o dal Vênet, e in sta manîra l’é anc ón di sît pió récc dl’Euròpa. Sémmbol aministratîv dla Regiån Emégglia-Rumâgna

La nòstra zitè l’é cgnusó intànt parché qué l’é nèda l’universitè pió antîga dal månnd, che anc al dé d incû la ciâma di studént da tótti i cantón dal pajaiṡ e anc da fòra vî. Acsé Bulåggna l’é una zitè péṅna ed żûven e ala nòt l’é péṅna ed divertimént, anc se i bulgnîṡ ed fèr di cínno i an ṡméss da un pèz, par vî ch’as trâta d una sozietè mudêrna e postindustrièl: nonostàntBandîra dl'Emégglia-Rumâgna che la sô tèra la dâga dimónndi frût e ch’ai sía una móccia ed żänt che d estèd la và int i sû mónt e int al mèr rumagnôl, l’Emégglia-Rumâgna l’é prémma de tótt una regiån dal setåur di sarvézzi e dal terzièri: a Bulåggna ai é stè däli indósstri famåuṡi che ormâi äl s én quèṡi tótti ṡluntanè, siché dånca äl såu cooperatîv e la sô fîra äl fan da filån dla vétta dla nòstra economî, insàmm ali ażiànnd mêdi e cinéṅni.

Tótta st’ativitè purtròp l’à fât di gran diṡâster al paeṡâg’ e ala Natûra: la canpâgna atåurn a Bulåggna l’é tótta quêrta ed cà e zénter comerzièl in pòst dla zénta d âlber ch’i s avêvn inpruméss dal 1988, e acsé, par vàdder zêrti piant e animèl, biṡåggna andèr int la Bâsa o in muntâgna. Par furtóṅna äl zitè äli én tgnó tótti bèli lósstri e restaurè: brîṡa såul Bulåggna, mo anc Frèra, Cmâc’, Pèrma, Bòbi etecêtera i én däl żòi da viṡitèr pió d una vôlta.

I riṡultèt puṡitîv dl’economî emiglièna e rumagnôla, che adès la ciâma anc di imigrè dal Súdd dal månnd, i véṅnen da tótta una móccia ed fatûr, mo stramèż a quíssti an s pôl brîṡa scurdèr ed numinèr al mêrit di sû abitànt e anc dl’aministraziån dla Regiån, däl Pruvénzi e di Cmón, anc se int i ûltum ân l’à pêrs un pôc e a Bulåggna l’é canbiè. Ste canbi, ch’i in an dè nutézzia Äl Dåu Tårrtótt i giurnèl dal månnd, al dimåsstra che i bulgnîṡ e i emigliàn i n én brîṡa al “zoccolo duro” cum al pinsèva quelcdón, mo dla żänt ch’i dan al sô våud vôlta par vôlta guardànd ai riṡultèt: siché dånca as é d avîṡ che ed canbi ed magiuranza int la nòstra regiån a in srà di èter in futûr, magâra anc a Bulåggna.

Anc se da nuèter ai é stè una móccia ed tragêdi inpurtè da fòra, come la båmmba ala Staziån dal 2 d agåsst dal 1980, cl’ètra båmmba int al trêno Italicus int al nòstr Apenén (1974), l abatimänt dl aparàcc’ ch’l andèva da Ustica a Bulåggna (1980), la banda dl’Uno Bianca con in pió l amazamänt di carabinîr al Pilâster (1991), l aparàcc’ americàn caschè adòs a una scôla ed Caṡalàcc’ int al 1990, par furtóṅna la zitè l’é trancuélla e alîgra, e la żänt da tótti äli ètri regiån pinsànd a Bulåggna i s fan vgnîr in mänt la cuṡéṅna, ch’la n à brîṡa biṡåggn d èser preṡentè (però a v cunsiän dî sît dla Raid da andèr a guardèr par dlîżer cusa magnèr), e la solidaritè e la senpatî di sû abitànt.

La Piâza Granda véssta dal Palâz dal PudstèAl quèl pió spetacolåuṡ dla nòstra zitè, naturalmänt, l é al dialàtt bulgnaiṡ, anc se incû, cunpâgna a tótt i valûr pió bón ch’avän, l é lasè da una pèrt e in dimónndi i l an dscurdè. L é par quasst che, ai 2 ed setàmmber dal 1999, ai é nèd Al Sît Bulgnai, ch’al vôl dèr una man a tótt i bulgnîṡ e anc ai brîṡa-bulgnîṡ interesè al suzès culturèl e sozièl dla nostra zitè a inparèr, o an dscurdèr brîṡa, al nòster bèl dialàtt.

Par finîr a miträn al nèṡ in puléttica, e a dirän che par nuèter s’as vôl fèr dal bän a governèr biṡåggna fèr in manîra che int la nòstra canpâgna ai tåurna a èser di âlber, ch’l é nezesèri fèr un gran caṡén coi milanîṡ parché ch’i métten di depuratûr al såu indósstri e ch’i la dṡmétten ed trasfurmèr al Pò int una ciâvga, e pò biṡåggna turnèr a métter al tranvâi int äl zitè par limitèr l incuinamänt dl’âria, che ormâi a Bulåggna an s pôl pió respirèr, e dèr fenalmänt un trêno a Zänt, a Cmâc’ e a tótt chi èter sît grand e inpurtànt che adès sänza mâchina as fà fadîga a arivèri, acsé fenalmänt as prà fèr däl żòn metropolitèni integrè pr avair di sarvézzi pió efiziént e arsparmièr sänza licenzièr in tótt i canp: traspôrt, racôlta dal róssc, gestiån dal teritòri, sarvézzi pr i anziàn, scôl, ṡbdèl, regolamént pr al cumêrzi, turîṡum etecêtera.

Se di puléttic, ed sinésstra, ed dèstra, dal zänter o mensocôsa i lèżen sta pâgina, nó a i dmandän ed pinsèr ai quî concrêt, parché l é quasst che chi vôl bän a Bulåggna e al’Emégglia-Rumâgna al và a guardèr: pió che ai sémmbol e ai ṡlògan...


Äl strè e äl piâz a Bulåggna
(agåsst dal 2001)

In prinzéppi ed “Via Marsala” ai é una tèrga ch’la dîṡ: “Già Via di Mezzo di San Martino”, e defâti in bulgnaiṡ cla strè che lé la s ciâma Vî d Mèż ed San Martén. As atrôva anc “Via Rizzoli - Già Mercato di Mezzo” etecêtera. Al mêrit d avair méss cäl tèrg l é stè dla cumisiån toponomâstica vló dala Cmóṅna int i ân Utanta (asesåur Marco Poli), che acsé la s à vló arcurdèr al pasè ed Bulåggna. 

Purtròp ed salvèr la memòria ai n é purasè biṡåggn, parché la zitè l’é canbiè dimónndi int la sô stòria: par furtóṅna, avän da dîr che da nuèter l’aministraziån l’é ariusé a evitèr ed fèr däl periferî uranndi e péṅni ed criminalitè come a Nâpol, Råmma, Palêrum, Milàn (ai é un sît acsé ch’al fà scurézz anc a Trièst, in dóvv i abitànt i câlen sänper tótt i ân e an s capéss brîṡa al parché ed fèr una zitè durmitòri pròpi lé), e defâti al Pilâster o Via Milano, nonostànt tótt i sû problèma sozièl, col såu San Ptrònifarmè dl àutobus, äl gabén dal telêfon e adiritûra la bibliotêca i n s pôlen brîṡa cunsiderèr däl periferî degradè come in zêrti ètri zitè, però l’é vaira che dal’unitè dl’Itâglia fén al dé d incû ai é stè fât dimónndi stranpalarî:

con cla matîria dal pian regolatåur dal 1889 i bucénn żå äl mûra par fèr i vièl (che incû a savän cum i én ardótt) e di vilén signurîl (carén, bâsta andèr a vàdder dal pèrt ed Piâza Cardúcci, però pò ala fén di ân Nuvanta lé i i an fât un parcàgg’ såtta tèra con di pió fât tûb vîrd ch’i arvéṅnen tótta la véssta), i avrénn Galîra Nôva (“Via Indipendenza”, che da un pô d tänp la pèr la péssta d Indianâpolis anc se in teorî la srêv pedonèl), pò i cazénn żå äl Tårr dla Mercanzî, pò ai é arivè al fasîṡum, ch’al vlêva fèr arivèr Bulåggna a un migliån d abitànt (chisà parché) e al tré żå al Båurg dal Câs par fèr “Via Roma” (adès “Via Marconi”): bèl guadâgn! Con la guèra e i sû bunbardamént avän pêrs un’ètra móccia ed monumént. Con la ricostruziån, Al Curtîl dla Fundâzapar furtóṅna, dåpp avair pinsè a fèr di èter diṡâster, la Cmóṅna la dezidé ed vultèr pâgina, e la taché a prutèżer al Zänter e a métter un “véncol al paeṡâg’” int äl culén bulgnaiṡi, fén al referénndum dal 1985 quand i bulgnîṡ i dezidénn ed pedonaliżèr la famåuṡa T e al tudàssc Winkler al fó ciamè pr urganiżèr st’esperimänt ónnic in tótta l’Itâglia (mo a savän cum l’é andè a finîr, in st mänter che adès tótti äli ètri zitè al sô zänter äl l an asrè pr äl mâchin!). Naturalmänt, pr amåur dla modernitè, a s fé anc di spropòṡit, come quand i ciaménn Kenzo Tange dal Giapån a tirèr só däl tårr ala Fîra - i bulgnîṡ i êren aviè a däl tårr dimónndi pió bèli, as vén da dîr. Apónt par quasst l é incredébbil che un zêrt Walter Vitali, melcunsiè da un èter gûru ed fòra vî, al catalàn Bofill, l avéss pinsè ed fèr däl tårr-supermarchè in pòst dla staziån, tant par mandèr żå pr äl schèl d cantéṅna al panorâma dla nòstra zitè stupannda e maltratè. Pazénzia, al prugèt al n é brîṡa stè realiżè, e adès a savän (fôrsi) che stra i gûru biṡåggna dlîżer: ai n é di bón come Winkler e di żavâi come Tange e Bofill.

Un ètr eråur al fó quall ed crûver i canèl: alåura la pèrs una deziṡiån ed prugrès, pòst che cl’âcua puzlänta l’êra al raggn däl pundgâzi e däl zinzèl, mo pinsè che blazza coi mîż dal dé d incû se a Bulåggna ai fóss anc cla spêzie d Venêzia in mignatûra ch’ai êra una vôlta, e che adès a psän vàdder såul da un spurtlén (ch’al srêv almànc da tgnîr d acât, e invêzi l é quêrt ed scrétt da vilàn)! Par cunvénzres ed cum la srê stè bèla la żòna di canèl, as cunséjja ed dèr un’uciadéṅna ala canzån “Canèl” e a un artéccol publichè int la vacamata, sänpr in ste Sît. Sänper par dscårrer ed deziṡiån ed prugrès d una vôlta che incû äli én cunsidrè un regrès, ai é stè la pinsè ed métter i àutobus in pòst di tranvâi: l é un eråur che i rumàn e i milanîṡ i n an bṡa fât, o såul in pèrt, e anzi adès i an dezîṡ ed métter pió tranvâi che prémma. Da nuèter invêzi i pänsen ala metropolitèna, ch’la custarêv un stracantån ed bajûc de pió e ai vôl un’eternitè a finîrla, e intànt i n van gnanc ed lóng a métter di fîlobus, dåpp avairel pruméss int la canpâgna eletorèl dal 1990 (quand i inaugurénn la prémma línnea, al 13, che intànt l’avanza da par lî dåpp a ónng’ ân). A finän arcundànd la bèla zintûra ed mega-supermarchè tótt d atåurn ala zitè in pòst dal bòsc ch’i s avêvn inpruméss e ch’l arêv ardótt l incuinamänt e, d estèd, anc al chèld.

Al lózz int al LózzInsåmma, la zitè la cànbia in fûria e brîṡa sänper pr al vêrs giósst, mo l’avanza un bilén da difànnder e magâra da guardèr da un lè un pô difaränt: l’é stè bèla l’idéa ed scrîver “Mercato di Mezzo” såtta ala tèrga ed “Via Rizzoli”, mo parché n èni brîṡa  pinsè ed méttri anc (o invêzi, s’as vôl arsparmièr dla majòlica) Marchè ed Mèż? E parché “Seliciata di Strada Maggiore” in “Piazza Aldrovandi” in pòst ed Salghè ed Stra Mażåur? Cus’la séppa una “seliciata” in itagliàn an al sà inción, invêzi salghè l’é una parôla nurmèl in bulgnaiṡ (tant che “stradino” as dîṡ salghén)... Una curioṡitè: “Via dal Luzzo” l é un vèg nómm, spieghè såul in pèrt dala figûra d un lózz ch’ai é int un mûr: cal pass l é arivè dåpp, parché l’uréggin dal nómm l’é da una famajja antîga ch’la stèva lé ed cà: i Liuzzi o Luzzi. 

Pòst che ultmamänt as sént a dscårrer ed bologneṡitè, cus’in diréll al sénndic ed métter di cartî anc in bulgnaiṡ, såtta ala versiån itaglièna di nómm di strè e däl piâz dal Zänter? La spaiṡa la srêv pôca, e al guadâgn par la cultûra dla nòstra chèra Bulgnâza al srêv grand...

Bibliografia

A mitän qué una léssta ed strè, sît e monumént ed Bulåggna, col cuntèst, pr ajutêr i nûster letûr a druvèr i sû nómm vîr. Con un pô d pazénzia sta léssta la se ṡlungarà fén a dèr un’idéa ed tótta la zitè stòrica. Fôrza ch’i n én brîṡa difézzil da inparèr a memòria!

Strè e piâz

int i Agrèst = in via degli Agresti
int i Albirû = in via Albiroli
int äli Armàss = in via Rimesse
int l Åurs = in via dell’Orso
int l’Avṡèla = in via Avesella
in
Âż Gardén = in via Azzo Gardino
in Båcca ed Fèr = in via Artieri (nome successivo: Tåuṡapîguer, cfr.)
in Barbarî (o in Barberî) = in via Barberia
in vî Barbazièna = in via Cesare Battisti
in Bartîra = in via Bertiera
in Batfèr = in via del Battiferro
in (o int al) Batsâs = in vicolo degli Ariosti, detto anche
Pietrafitta
int al Båurg däl Balòt = nella zona dell’attuale Viale XII Giugno, con orti e casupole
in Båurg däl Câs = in via delle Casse (adès lé ai é via Marconi)
in Båurg Cavécc’ = nel tratto orientale di Via Vinazzetti
in Båurg dla Pâja = nella parte nord di Via Belle Arti
in Båurg Pulaiṡ = in via Polese
int al Båurg / in Båurg San Pîr = in via del Borgo di S. Pietro
int al Béggat / int al Bégghet = in via Begatto
in Bèle-Èrti = in via Belle Arti
int al Belmlôr = in via Belmeloro (cfr.: in Längua d ôca)
in Belvdair = in via Belvedere
int la Braina = in via della Braina
in Brochindòs = in via Broccaindosso
int al Burgàtt di Bastardén (arc.) = in Via S. Procolo
int äl Canpèn = in via Benedetto XIV
in Cantarèna = in via Canterana (adès: via Quadri)
int al Câr / int la vî dal Câr = in via del Carro
int al Carbån / int la vî dal Carbån = in via Sant’Alò
int äl Cartlarî / in Cartlarî = in via Cartolerie
in Cartlarî nôva = in via Guerrazzi
in Cà Salvâdga = in via Ca’ Selvatica
int la Castlè = in via Castellata
in Catèni = in vicolo Cattani
in Cavalîra (arc.) = in via Oberdan
in Chèp ed Lócca = in via Capo di Lucca
int äl Ciavadûr = in via Clavature
ala Cruṡatta (o in Cruṡatta) = in via Crocetta
in Culunbéṅna = in via Colombina
int i Curtî = in via de' Coltelli
lé dal Dåu Tårr = in Piazza di Porta Ravegnana
int äl Draprî = in via delle Drapperie
in Èlta Saida = in via Alta Seta
int al Falcån = in vicolo del Falcone
int i Foscherèri = in via Foscherari
int i Fturén = in via Ugo Bassi (adès: in Ûgo Bâsi)
int i Fuṡèr = in via De’ Fusari
in Galîra Vècia = in via Galliera
in Galîra Nôva = in via Indipendenza
in Gatamèrza = in via Sant’Apollonia
int i Gunbrût = in via Gombruti
int l Infêren = in via dell’Inferno
int äl Lâm = in via delle Lame
in Längua d ôca = in via Belmeloro
int al Lózz = in via dal Luzzo
int la Maranaiṡa = in via dei Carracci
int la Mascarèla / in Mascarèla = in via Mascarella
int al Marchè ed Mèż = in via Rizzoli
in Stra Mażåur = in strada Maggiore
int i Melcuntént = in via Malcontenti
in Miôla = in un tratto di via Farini alta
in Miramånt = in via Miramonte
in Mirasåul granda = in via Solferino
in Mirasåul d mèż = in via Mirasole
in Mirasåul d såura = in via del Falcone
(per tutta la zona si diceva int i Mirasûl)
int la Nuṡadèla = in via Nosadella
int äli Ôc = in via delle Oche
int äli Òt Culån = in via Otto Colonne
in Pâja Cûrta = in vicolo Pagliacorta
in Pajatta = in via Paglietta
in Piâza Granda (o Mażåur) = in piazza Maggiore
int la Piâza däl Dåu Tårr = in piazza di Porta Ravegnana
in Piâza dla Marcanzî = in piazza della Mercanzia
int la Piazatta ed San Martén = in piazza San Martino
int i Pignatèri = in via Pignattari
in (o int la) Cåurt ed Sant Anbrôṡ = in Corte Sant’Ambrogio
int i Placàn = in via Giuseppe Petroni
int al Pradèl = in via del Pratello
in Predalè = in via Pietralata
drî ala Pscarôla = in Via di Selva Pescarola

int äl Pscarî = in via Pescherie Vecchie
in drî a Raggn = in via Riva di Reno
int al Rézz = in via del Riccio
in Rièlt = in via Rialto
int la Salghè ed San Franzàssc = in piazza Malpighi
int la Salghè ed Stra Mażåur / int la Salghè = in piazza Aldrovandi
in Salṡà = in via di Saliceto
in Sant’Apulògna = in via Sant’Apollonia
in San Bernardén = in via S. Bernardino
in San Carlén = in via S. Carlo (cfr. int la Vî Nôva...)
in San Flîṡ = in via S. Felice
int Sant Iṡî = in via Sant’Isaia
in San Mâmel = in via S. Mamolo, in via D’Azeglio
in San Marzlén = in via S. Marcellino
in San Niculò = in via San Nicolò
in Saragòza = in via Saragozza
in Sfraigatàtt = in via del Fossato
in Stra Castión = in via Castiglione
in Stra San Dunè = in via Zamboni, in via S. Donato
in Stra San Vidèl = in via S. Vitale
in Stra Stêven/in San Stêven = in via S. Stefano
in Strazacâp = in via Strazzacappe
in Sużnómm = in via Senzanome
in Tajaprêd = in via Tagliapietre
in Tåuṡapîguer = in via Artieri
in Tintinèga = in via Mario Finzi
int al Turgliån = in via Torleone
int äl Tvâi = in via delle Tovaglie
int l’Ugnån = in via dell’Unione
int i Ûrb = in via Turati
int l’Urbèga = in vicolo Urbaga
int i Urévvṡ = in via degli Orefici
int i Ûrt ed Garagnàn = in Piazza dei Martiri
int i Uṡbêrti = in via degli Usberti
in Valdònica = in via Valdonica
int la Vî di Cèr = in via De’ Chiari
int la Vî dal Faṡôl = in via del Faggiolo
int (la Vî d)i Foscherèri = in via Foscherari
int la Vî dal Gåmmt = in via del Gomito
int la Vî dal Guâst = in via del Guasto
int la Vî d Mèż (ed San Martén) = in via Marsala
int la Vî Nôva (ed San Carlén) = in via S. Carlo
int la Vî Pièla = in via Piella
int la Vî Republichèna = in via Augusto Righi
int (la Vî d)i Ûrb = in via Turati
int i Vinazétt = in via Vinazzetti
in Zänt-tarṡänt = in via Centotrecento
int i Żudî = in via De’ Giudei

Monumént, sît divêrs

l Apèlt di Tabâc = la (ex) Manifattura Tabacchi
la Bulugnéṅna = la Bolognina
la Cà di Sraciû = Casa Seracchioli
al Cantån di Inbezéll: l'angolo di portico sotto al Palâz di Pistulén (Palazzo Ranzani), tra via Rizzoli e Piazza Re Enzo
la Cî
a di Sêruv = la Chiesa dei Servi
la Cîa dla Cavalarî = S. Maria delle Grazie
la Cîa dla Pèṡ = al Baracàn = il Baraccano
la Funtèna Vècia = la Fontana Vecchia (in Via dei Vetturini, primo tratto di Via Ugo Bassi venendo da Piazza Maggiore)
la Giûra = la Cesoia, punto poco fuori Porta San Vitale, quasi di fronte all'ospedale Sant'Orsola (dal nome di un'osteria, a sua volta da un piccolo santuario)
al Gòb = la statua di Galvani
al Lavandèr = statua del popolano all’ingresso della Montagnola, detto anche quall dala spójja strazè
la Madòna Grâsa = statua della Madonna collocata sotto al portico di Via Saragozza, di fronte a Villa Benni
la Mujêr dal Żigànt (scherz.) = la sirena della Scalinata del Pincio
Palâz = Palazzo d’Accursio
al Palâz dal Canpanén = Palazzo degli Strazzaroli o dei Drappieri
al Palâz di Grâs = Palazzo Grassi
al Palâz dal Guêren = Palazzo Caprara (sede della prefettura)
al Palâz Iṡulàn = Palazzo Isolani
al Palâz di Pistulén = Palazzo Ranzani
al Palâz dal Pudstè = il Palazzo del Podestà
al Pèrc dla Ciû
a = il Parco Talon
al Pôrdg Bûr = portico del Palazzo Malvezzi - De Medici, in Via Zamboni 13
al Pôrdg däl Fiurèri = tratto di portico del Palazzo dei Banchi dall'angolo di Via degli Orefici all'angolo di Via Pescherie Vecchie
al Pôrdg dla Môrt = il Portico della Morte
al Ruṡgån = statua “La famiglia” in Piazza VIII Agosto*
la Salèra = la Salara
San Pèvel = San Paolo Maggiore
San Pôl ed Ravån = San Paolo di Ravone
San Żvân in Månt o (pop.) Sanżanimånt = San Giovanni in Monte
al Scalån dal Píncio = la Scalinata del Pincio
al Sgner Pirén Funtèna (scherz.) = la statua del Nettuno
la Tårr Ażguîd = la Torre Azzoguidi
la Tårr Incurunè = la Torre Coronata o Prendiparte
la Tårr Lónga = la Tårr di Aṡnî = l’Aṡnèla = la Torre Asinelli
la Tårr Måzza = la Gariṡannda = la torre Garisenda
la Tårr dal Pudstè / la Tårr dal Canpanån = la torre dell'Arengo
al vèc’ Marchè däl Bîsti = il vecchio Foro boario
al Vultån di Cazavîd (iron.) = il Voltone Caccianemici (in via Foscherari)
al Żigànt = la statua del Nettuno

al Arco Guidi = all’incrocio via Andrea Costa - Piazza De Coubertin
al Brunàtt = al teatro Duse
dal Cantån dl Arlói = all’incrocio via D’Azeglio - via IV Novembre - Piazza Maggiore 
dal Cantån di Fiûr = all’incrocio via Indipendenza-via Rizzoli
al Dåu Madòn = all’incrocio via Emilia Levante - via Arno - via Due Madonne
int la Cåurt di Galózz = in Corte Galluzzi
da Garganèl = all’incrocio S. Stefano-Guerrazzi
al Mlunzèl = al Meloncello
al Mulén ed Parîṡ = al mulino di Parisio (fra via Murri e via Toscana)
ala Muntagnôla = alla Montagnola
al Pånt ed Fèr = tratto di via Farini, parte bassa (ponte sull'Aposa)
int la Piògia = nella piazzetta davanti alla chiesa della Pioggia
dai pirû ed San Ptròni = sulla scalinata di San Petronio
int la Saiga dal’Âcua = all’incrocio Marconi-Riva Reno
a San Rafèl = a San Ruffillo
ai Żardén Margarétta = ai Giardini Margherita

Äl Dågg' Mûra

Pôrta (ed) Stra Castión = Porta Castiglione
Pôrta
(ed) San Flîṡ = Porta San Felice (evitare: *Porta Saffi)
Pôrta (d) Galîra = Porta Galliera
Pôrta däl Lâm
= Porta Lame
Pôrta (dla) Mascarèla = Porta Mascarella
Pôrta (ed) Stra Mażåur
= Porta Maggiore (evitare: *Porta Mazzini)
Pôrta (ed) Stra San Dunè
= Porta San Donato (evitare: *Porta Zamboni)
Pôrta Sant I
î = Porta Sant'Isaia
Pôrta (ed) San Mâmel = Porta San Mamolo (evitare: *Porta D'Azeglio)
Pôrta San Stêven – Pôrta (ed) Stra Stêven
= Porta Santo Stefano
Pôrta (ed) Stra San Vidèl – Pôrta San Vidèl
= Porta San Vitale
Pôrta Saragòza
= Porta Saragozza
 

* Scultûra figuratîva dimónndi influenzè dal’èrt infurmèl, fâta da Quinto Ghermandi (1916-1996) int la metè di ân Zincuanta.


Ala prémma pâgina
Fotografî ed Bulåggna mandè da vuèter
Và só