Poeî ed nadèl Un albarén ed nadèl Poesie natalizie


Chèro tótt i letûr dal Sît Bulgnaiṡ, par finîr bän pulîd anc st ân insàmm, a tirän d lóng con la nòstra tradiziån ed dedichèruv un pôc ed poeî ed nadèl. Bån ân! - Cari lettori del Sito Bolognese, per finire in bellezza anche quest'anno passato insieme, continuiamo la nostra tradizione di dedicarvi un po' di poesie di natale. Buon anno!

Tantaugûri a tótt quant!

Nadel 2023

 Al såul
i lûṡen i giazû
atâc ai râm
dl abaid cinén. I fangén i ciâpen di pzulén e felîz i mâgnen
i żlè.
Ai arîva i marcànt, la
piâza la s rinpéss ed banchétt pén ed culåur. Int l'âria ai é un prufómm ed zóccher filè, e d mósschi.
Al preṡèpi l é finé.
As inpéjja äl 1ûṡ dla fèsta.
BULÅGGNA
l'é luṡänta int la sô blazza.
L'É LA VIŻÉGGLIA ED NADÈL
Dal canpèn ai arîva al sån dla meżanòt. AI É NÈD AL MESÍA, BÄNVGNÓ.
Al Mirâcuel dla vétta.
Chèro Geṡó, multépplica a ognón al sentimänt
dl'Arcgnusänza par aprezèr
la blazza e al patrimòni dal nòster Pianaid.
Dà una man a scadagnón a realiżèr i sû insónni.
Pôrta pèṡ, amåur e salût in tótt i côr e in ògni sît dla Tèra.
DAPARTÓTT
Bån Nadèl e felîz Ân Nôv
e che al pròsum al séppa miåur.

Fèsta granda 2023/2024

Un albarén ed nadèl

Nadèl 2022

Äl lûṡ
da fêsta
i én inpiè.
Dmàn l è
Nadèl.
Såtta al pôrdg
avṡén ala cîṡa
ai è una sgnåura anzièna
só una scrâna,
dnanz al sô furnèl inpiè
a carbån.
Arvujè int un siâl culurè,
só la båcca un surîṡ
la cûṡ e la vannd äl såu
mistuchéṅni.
I én chèldi, profumè e bôni!!!
Am scâpa un surîṡ,
un surîṡ a cla fangeṅna che ai êra,
curiåuṡa
e felîza in st mänter ch'asptèva cal dåulz.
As avṡéṅna la meżanòt.
Al silänzi, l’ataiṡa, pò äl canpèn
che äl såṅnen a fèsta. Ai é nèd al Mesía.
BÄNVGNÓ GEṠÓ!
Chèro Geṡó, a dmand par piaṡair ed regalèr
a tótt la vójja ed migliurèr sänper de
pió, vîver con rispèt e amåur par tótt
quall che avän d atåuren, èser responsâbil,
e consapàvvel.
Grâzie.
Àugur a tótt salût, pèṡ e amåur.
Bån Nadèl e Bån Ån,
e che st èter al séppa pió bèl.

Fèsta granda 2022/2023

Aldina Vannini Ramazzotti

Vèlzer d Nadèl


 Stasîra am é vgnó vójja d fèr un bâl,
d lasèrum la tristazza drî dal spâl,
dscurdèr che al månnd l é pén ed cativêria,
viulänza, guèr, diṡâster e miṡêria.
Con un bèl gîr ed vèlzer e un frulån
zarchèr pr un dé ed vàdder såul al bån,
che, s'a i guardän pulîd, as pôl truvèr
in tôtti äl côṡ, avän såul da zarchèr.
Dû gîr a dèstra, dû gîr anc al’arvêrsa,
sperèr int al futûr, mâi tôrla pêrsa,
èter dû gîr ṡvaltén ala man drétta,
an pèr un gran bèl bâl in fånnd la vétta?
E se l’urchèstra däl vôlt l’é un pôc stunè,
fà fénta d gnínta, và drétt par la tô strè.
Indôs la ftéṅna nôva: a l'ò spianè
prôpri stasîra, ajîr a l'ò cunprè,
un pôc lunghéṅna, luṡänta e scanpanè
par fèr däl giravôlt in libartè,
parché ôgni gîr ed péssta a vrêv truvèr
una raṡån ch’la fâga bän sperèr
che almànc na vôlta, guardànd un pô luntàn,
as vadda quèl ed bèl da fèr edmàn.
Mo che bèl vèlzer, am pèr quèṡi d vulèr,
sänza pió paiṡ lasèrum traspurtèr,
cujànd col man un mazulén ed strèl
da regalèr a tótt al dé d Nadèl.
La mûṡica l’é quèṡi drî a finîr,
a chi é pió sfurtunè al và al mî pinsîr.
S'a pséss a darê a tótt  un pô d furtóṅna,
tacànd da chi é pió vèc’ a chi é int la cóṅna,
strumnànd un sâc rinpé d serenitè,
ed pèṡ, salût, amåur e libartè.
E mé a i scumétt: a sån zêrta d un quèl,
che con ste vèlzer al srà un gran bån Nadèl! 

Luisa Ragagni

Un albarén ed nadèl

Nadèl 2021

Un
alîgher
petråss
al gurgaggia
só la
paliżè. La
naiv frassca la lûṡ
al såul tavvd dåpp-meżdé.
Da ragazôla,
l êra al mumänt pr un
żlè spezièl: naiv,
zóccher e sûg ed mlarànz.
Una buntè!
Dåpp, felîz ed språn bató a fèr
al banbòz con al nèṡ ed pistinèga.
L’é la viżégglia ed Nadèl.
Int al camén s inpéjja al gran
zòc “bandàtt”
che al và avanti fén al'Epifanî.
Pian pianén al s trasfåurma.
La zànnder pò la s adrôva par tótt
l ân, da spargujèr cómm proteziån,
a biṡågnn e dapartótt.
Dal canpèn ai arîva la sunè dla meżanòt.
AI É NÈD GEṠÓ, BÄNVGNÓ
Chèro Geṡó, multépplica l amåur in ògni côr,
tant,
da psair dunèr con un surîṡ,
anc a chi i cràdden d an avairen brîṡa biṡåggn.
Con gran cuntintazza a fâg i augûri a tótt: ed salût,
amåur e felizitè.
Bån Nadèl e Bån Ân
e… che st ètr ân al séppa miåur.

Bologna - Festività 2021/2022
Aldina Vannini Ramazzotti

 

Un albarén ed nadèl

Libartè ed Nadèl

Mî anvåud Iusfén – vént ân – l à dal capéss.
In st ân dåumélla-e-vént da scuacuarèla,
al dîṡ che cal bistién da apucaléss
l é såul na bóbbla, n’invenziån, n’ufèla.

Acsé al fà l incazè pió d un tudàssc,
al vôl cunbâter par la libartè,
tgnîr i cavî inspuré, l ôc’ in cagnàssc
e andèr in piâza tótt inzinganè.

La libartè – a i ò détt – par té csa srélla?
E ló l à arspôst «L’é fèr cal câz ch’am pèr,
avair al catuén bèl praggn ed pélla
e in discostrécca sänper a ṡdundlèr.

La mascaréṅna? L’é un brótt azidänt
e a mé a n um tramma brîṡa al quajarôt.
Mitîvla vuèter vîc’, che masmamänt
av tåcca d andèr prèst al gabariôt».

Mé, chèlum e trancuéll, a i ò pò arspôst:
l’é cômda, i żûvn i s la ṡgavâgnen méi,
ala sô etè al bistién i al téṅnen dscôst
mo a nuèter vîc’ as fà pighèr i uṡvéi.

La libartè t vû té l’é pr i minción.
Pôsia avair anca mé la tô ṡvarżûra?
E a i ò apugè una ciôpa ed ṡmataflón
mégga col man, mo con la pistadûra.

L é avanzè inṡmé mèż’åura, al mî anvudén.
Pò, quand l à turnè a inpièr la lanpadéṅna,
l à détt «Méi dèr amänt al nôn Gigén».
E d pâca al s é insfilzè la mascaréṅna.

A spêr, cómm Alighîr dåpp al sô infêren,
ed psair turnèr un dé a vàdder el strèl.
Magaradío, bèle ala fén dl invêren
psair dîr ch’a sän tótt lébber. Bån Nadèl.

Gigén Lîvra (2020)

Nadèl 2020



Una
amâbile
mûṡica
la s avṡéṅna.
L’é una meludî,
sémmbol stòric dla
mûṡica ed nadèl. I en
arivè i żanpugnèr,
con i sû caraterésstic
ftièri.
I pèren arîṡg
vgnó fòra da un preṡêpi.
Ai crass la mûṡica, insàmm
al prufómm di aròsti.
Ala viżégglia ed Nadèl, dåpp
zanna, la Nôna l’urganiżèva par i
fangén una lutarî con i aròsti.
Apanna cût, la i mitêva al intêren ed
socuanti, una cartéṅna da ón o dû franc,
pò ai n ażuntèva ón pèra al nómmer
di preṡént. Dåpp la i mitêva int
un sactén ed stòfa, dóvv ògni
ragazôl a tûren l insfilzèva la manéṅna,
con la speranza ed tirèr fòra al prèmi.
E pò vî alîgher, con tanta fidózzia vêrs al futûr.
In zîl ai é cunparé una gran lûṡ. L é meżanòt
Ai é nèd al MESÍA. BÄNVGNÓ.
A i dmand ch’al s ajûta a avair sänper pió rispèt vêrs
la blazza e äl risåurs dl Univêrs.
Sänper e dapartótt. Anc guardànd al côr d un fiåur cinulén.
Con tant afèt àugur a tótt salût, amåur e felizitè.
Bån Nadèl e Bån Ân
e… che l’Ân Nôv al séppa méi.

Bologna - Festività 2020/2021
Aldina Vannini Ramazzotti

Un albarén ed nadèl

NATALE 2019

 

La
pâja
che ai ò
arcôlt in
estèt, a la
drôv par fèr la
cóṅna in dal preṡèpi.
Ganb ed spîg che
 i s muvêven alżîri al
vintarén dl’estèt, cómm
un mèr d ôr. A in métt
un pôc só i stradlén, só la
capâna e só äl muntâgn fâti
con al mósschi frassc invernèl.
Fragrànz difaränti,
sémmbol ed staṡån upòsti, adès,
insàmm in un felîz incånter par
al stass obietîv.
L arîv ed Geṡó.
Speranza ed buntè. Anc l òmen al pôl
partezipèr, parché, al sà che ognón ed nuèter
l è ónnic, insostituébbil e siché dånca, maraviåuṡ.
A sént in gîr un bacajamänt alîgher. Dal canpanéll
ai arîva la sunè dla meżanòt.
L è NADEL. Bänvgnó GEṠÓ.
Al mî augurî l è che a se dṡdaṡṡda in ognón
un sentimänt d amåur, tant grand
d abrazèr tótt al Pianaid.
Bån Nadèl e Bån Ân e che al séppa un ån pén ed
salût, felizitè e dimónndi sudisfaziån par tótt.

Aldina Vannini Ramazzotti
 Bo - Festività 2019 -2020

 

Nadèl 2019

Am pèr d èser un blâc tôlt só da mói,
la vciâja la m à fât un bèl pgnatén:
la m à purtè vî l’óssta, i pî, l argói.
Al dîṡ ch’l é stabilé dal Sgnèr Destén.

Alåura pò csa srélla, cme una guèra
ch’la m é stè dichiarè só tótt al frånt?
Stà ins qualla, al mî Destén, che t am cât dspèra:
csa cràddet che mé a n séppa brîṡa prånt?

Sé, t al sarè, t faréss un gran bèl ṡbâli
parché qué ai ò un sflagèl ed muniziån.
Té màndum pûr adôs tótt i tû incâli,
bèda che mé a n sån mégga un scagazån!

Acsé a m difànnd – sént mò – con la mî algrî
con una vétta ed gran sudisfaziån,
con na famajja d ôr ch’lé tótta mî,
con tant amîg ch’i um vôln e ch’a i vói bän.

T am fè dvintèr pindóll e dscalastrè?
Bän, mé a m n infótt e sèt cum a t arspånnd?
Con la mî fantaî, ch’l’é una lunè,
a tåurn a fèr chi viâ
ż intåurn al månnd.

A vâg int l’Imalâja, in Énndia, in Cé
na,
pò con al mî dialàtt a m divartéss,
a mâgn dågg’ òstric da cla parigé
na
e a fâg l amåur (platônic, as capéss!).

A l sò, l’ûltma
żughè t la vinzrè té,
vrésset ch’a stéss d’asptèr int un cantån?
Destén, t î da èser vèc’ e inbanbiné,
pr adès mé a i n ò zincuanta e l âs in man.

Dâi pûr, bunbèrda, fà tótt quall ch’a t pèr,
mé a sån un suldadén, té un generèl
rånpasunâi ch’l um vrêv insulfanèr.
Mo mé a préll ed galån. E Bån Nadèl.

 

Gigén Lîvra (2019)
 

Un albarén ed nadèl

Algrî ed Nadèl

Chisà parché, pò, ste Nadèl dal dṡdôt
l um fà séntr acsé alîgher cme un fangén
ch’i i èven regalè żûg e bilén.
Am pèr d èsr un supêrstit dal träntôt,

ch’al s n infótt ed ste månnd ed vidariôl.
E acsé, dal panirån di mî pinsîr
csa i sèlta fôra? Quall ch’é stè: da ajîr
e andànd sänpr al indrî, pió indrî ch’as pôl.

Par fèr un quèl fât bän, parfèt, cum và,
a dscànzel dal zarvèl guèra e miṡêria,
la fâm, al fradd a lèt cómm in Sibêria,
e äl båmmb ch’äl fénn sparîr anc la mî cà.

Acsé a pôs stèr alîgher, mo che bèl!
Quand as é alîgher l’ânma la và in giôstra
e inción s la pôl ṡgranfgnèr, l’é tótta nôstra.
L é prôpi quall ch’ai vôl anc par Nadèl.

Däntr al mî côr, algrî, séppet bänvgnó!
Al månnd, as sà, l é tótt un’aldamèra.
Mé a pôs fèr la mî pèrt, salvèr la Tèra,
però s’al féss zigànd a srêv futó.

Òcio, ragâz: l’à da èser algrî stièta,
mégga såul gósst e gnanc sudisfaziån.
Algrî cme quand un cínno col såu man
l armaṡṡda int un buslôt ed cecolèta.

Chi é alîgr al digeréss parfén i sâs,
l é sänper bèl, al dôrum cme un anżlén,
l à un côr ch’al canta spass cómm un gardlén
e al sô vigåur an cgnóss inción ribâs.

Magâra dnanz a un cåulm ed tajadèl,
stän bän alîgher, ch’as cunvén a tótt.
I delincuént? I strónz? I farabótt?
I i én sänper stè. Stè alîgher. Bån Nadèl.

Gigén Lîvra (2018)
 

Nadèl
2018


Con
la
scôrza
dla fiòpa
ai ò fât
la capâna pr
al pre
èpi. Chèrta
d ar
żänt pr al lagàtt,
socuànt sasulén e mósschi
frassc. Adès a métt äl
statué
ni.
Ogni vôlta che a li vadd, l’é
un’emoziån, l é cme artruvèr
vîc’ amîg. Cunpâgn d ân felîz.
Al durmiån, la lavandèra, la filadåura
con al sô fû
. Quassta, la m arcôrda la
Zía Marî, la surèla dal Nôn, anca Lî
la filèva con al fû
. La cânva arvujè ind la
råcca la vgnêva lavurè coi muvimént al
żîr
däl Såu man che i um parêven däl parpâi. A
i vgnêva fòra un fîl sutîl e rubósst che al se
lunghèva pian pianén e arvujè ind al fû.
Un spetâcuel.
Acsé, pian pianén, anc la nòstra vétta, cómm
cla cânva, la canbia e cunsapàvvel d un patrimòni
ónnic sänza sostituziån, l òmen al cói i sû frût.
In gîr ai é âria ed fèsta, lû
e arciâm festû.
A sént al prémm tåcc dal pànndol, rîntåcc,
l é me
żanòt. Gran fèsta.
L é NADÈL, ai é nèd al MESÍA
BÄNVGNÓ
Che T pòs regalèr a tótt
tant amåur, cuntintazza, pè
e salût.
Bån Nadèl e Bån Ân e che ògni ân al séppa pió bél.
Un gran abrâz a tótt.

Aldina Vannini Ramazzotti

Un albarén ed nadèl

Int
la
culéṅna
såtta al
biancspén
ai é i scanplózz
dla pudadûra. I én
bî brucadén pén ed
lósstri bâc råssi, a in cói
socuanti par fèr l âlber ed
Nadèl.
A cói anc un péccol
nîd abandunè. Con äl bâc
as pôl fèr däl cunftûr, di infûṡ o
di licuôr, i chèlmen l’angósstia e la
presiån. Dåpp ai ò lighè i brucadén
insàmm, ècco al mî âlber ed
Nadèl.
Am pièṡ, l é bèl. A i ażónt al péccol
nîd e pôc èter. Al và bän acsé. A cói
äl bâc caschè durànt la lavuraziån
e con qualli a m prepèr un infûṡ da bàvver
chèld, che al fà bän al côr e ala mänt.
Äl canpèn äl såṅnen a fèsta. L é meżånòt.
L é Nadèl, l é nèd al Mesía.
Che al Mesía al pôrta a tótt nuèter tant amåur,
da rinpîr ògni côr ed pèṡ.
Bån Nadèl e Bån Än a tótt e che
ògni ân al séppa méi.

Aldina Vannini Ramazzotti – Bulåggna 2017/2018

Nadèl 2017

Nâs cal Fangén che – as dî
– vgnó da luntàn
l arivé qué e in prinzéppi al fó bänvgnó.
Chi i gêva sant, chi i gêva maramàn,
Ló al predichèva e al s fé ciamèr Ge
ó.

Dåu mélla e darsèt ân i s n én andè
pén ed parôl ed Ló, prémm sozialéssta.
In tótt chi sêcol, srèl pò stè ascultè?
Ah, sé, i l an ascultè tant afaréssta

ch’i an inventè, pr e
änpi, un umarèl
fté d råss che par Nadèl al rånp äl bâl.
Acsé a nó as tåcca ed spanndr un capitèl
e a ló ai và tótt i “grâzie” pr i regâl.

Mo quasst é gnínt. E té, mî pôver Crésst,
t muréss con na curåṅna fâta ed spén
par fèr i ômen pió bón. Adès, èt vésst?
I vénzn i lèdr, i pûrz e i asasén.

Al månnd l é in scuézz e i cmànden i martóff.
An é zêrt quasst che té t avêv insgnè.
Pòsia – qué da par mé – dîr che a sån stóff?
A pòs parair mât dûr o un dscuajunè,

mo sèt csa t dégg? A dâg äl dimisiån:
a bócc’ vî äli ilu
iån e la mî rèna,
a
vêrsl al månnd intîr sta deziiån
e pò a m tói vî dal grópp dla râza umèna.

E dåpp csa dvintaròja, un ucaròt?
un gât, un pasarén, na cavalatta?
Ai ò dezî
: a dvintarò un livròt,
pò vî dai ômen, vî cme una sajatta

stramèż a di buschétt o a di madón.
A magnarò di vlócc’ e dal tridèl
e a n sintrò gnínt ed guèr, båmmb e canón.
Écco äl mî dimisiån. E bån Nadèl.

Gigén Lîvra
 

Arspòsta d Êzio Scajarén:

Dà amĕnt a mé, gnanc lé t aréss la pèṡ
ch’i t darénn drî coi can e col s-ciuptè
parché dal bîsti inción al g à pietè
cme dla natûra, e quĕsst al sré al prugrès.

E pŏ t è la furtŏuna ch’al s dà al chèṡ
che t âv un branc d amîg, n'infinitè,
ch’i n scaparénn vî gnanc col canunè,
e Lîvra t î da sĕnpr, ajîr cme adès

(sebĕn che vlócc’ t an mâgn, mo tajadèl).
Avanza dŏnca al Lîvra ch’a cgnusĕn,
brî
a dvintèr ragó pr al parpadèl,

stà ché cŏn quî dla Bâla ch’a t vlĕn bĕn,
che tótt insĕmm a t dĕn al Bŏn Nadèl,
che al mŏnnd ag é biṡŏggn ed żĕnt par bĕn!

Ezio Scagliarini, dialàtt dla Ciṡanôva (Decima)

Che bèl al Nadèl

Che bèl al Nadèl
col lûṡ int äl strè,
mo al srêv bän pió bèl
s’l avréss i côr srè;

che bèl al Nadèl
col lûṡ int äl piâz,
mo al srêv anc pió bèl
sänz’òdi stra äl râz;

che bèl al Nadèl    
ch’l invîda a cunprèr,
mo méi se int al månnd    
an i fóss mâi pió guèr;

che bèl al Nadèl    
ch’as mâgna i turtlén,
mo méi s’al cavéss    
la fâm ai fangén;

che bèl al Nadèl    
ste gran poveṡî,
mo méi se ló al pséss    
tôr vî äl malatî;

che bèl al Nadèl    
coi âlbr a culûr,
mo vlaires pió bän   
al srêv méi sicûr;

che bèl al Nadèl,   
mo èser pió bón
l à d’èser tótt l ân   
l inpàggn par ognón.

 Ezio Scagliarini

 Zirudèla par Nadèl dal dåu mélla darsèt

Zirudèla.
A m sån pròpi incucalé,
a m sån scurdè Nadèl,
as vadd ch'ai ò un prilån.

I guêren i én tótt facuajón,
i én tótt pròpi farabulón.

St ân a vrêv fèr al birichén,
a vói fèr un bèl magnén:
cån i turtlén sänper bunén,
cån capån e un bèl zanpån,
un puctinén ed murtadèla,
e par finîr la brazadèla.
Tócc e dâi la zirudèla.

Pirén Funtèna
( Piero Santoro )


 

Un albarén ed nadèl

A.
A. A.
Augûri
a tótt. L é
Nadèl. Só äl
strè e int i palâz
ai é aumentè äl
lanpadé
ni inpiè.
La nòstra zitè l'é
bèla
e adès la stralû
cómm
una strèla.
Dimónndi òmen ilósster con al
bózz e inpàggn i an contribué a
regalèr tanta blazza.
, lû bianchi, culurè, grandi e
ciné
ni. Dî, zänt, méll. Méll par méll
sänza fén. Un pinsîr l arîva in tèsta
e a dezîd ed dmandèr al
Mesía ch'aspèt:
- Chèro Ge
ó Banbén, una sópplica, par pieair,
fà che par ògni lanpadé
na inpiè, un'èrma
la se
môrza e che la s fairma par sänper.
Pôrta respîr ala Tèra e che la se ftéssa d vaird.
Ancåura a dmand: - Fà che da ògni côr ai véggna
fòra un sentimänt d amåur, d pè
, d prosperitè
e tanta salût par tótt.
GRÂZIA
Augûri a tótt.

Aldina Vannini Ramazzotti

Pardån ed Nadèl

Al sôlit gran preṡèpi in San Franzàssc
st ân l um fà vgnîr un mèż scarabacén
parché, al pôst d un surîṡ, Geṡó Banbén
al fà la masscla, sêri cme un tudàssc.

A i ò dmandé al parché a l cât acsé dspèra
e Ló al m à détt che l é angustiè pr el guèr
mo anc par quèl èter. Ai vén da zighèr
pinsànd ai asasén d sta pôvra tèra.

Al dîṡ che, pr i bajûc, di farabótt
i tâjen miglión d âlber tótt i dé
e i én cómm paghè a côtum, acané
int al fèr di diṡâster dapartótt.

Acsé Ló al zîga. Al zîga par al vlaggn
ch’i arbèlten int i mèr, i canp e i fiómm,
al zîga parché as mâgna trôp marzómm,
al zîga parché al zîl al n é pió sraggn.

Zîga, Geṡó, che i ômn i t an freghè.
Pr al dío bajôc i arvéṅnen quall ch’as mâgna
e as dîṡ che l’âria bôna l’é in canpâgna
såul parché in cà i an tótt la fnèstra asrè.

Pò quand srà fichè żå l ûltm albarén,
pschè l ûltum pass, ṡbudlè anc l’ûltma vâca,
a s n adaràn, rumgànd däntr in bisâca,
ch’i n s mâgnen brîṡa i góbbi o i maranghén.

Chèro Fangén, sant, rizulén e biånnd,
và là, dṡmétt ed zighèr, tåurna só in zîl
dóvv i ômen mascalzón, lèdr e inzivîl,
i n pôlen fèr di dân come col månnd.

Nó avän cardó ai malnétt e ai criminèl
ch’i an dscalastrè la tèra. Ormâi i an vént,
mo mé a sån stóff d fèr sänper cånt ed gnént.
Geṡó, pût pardunères? Bån Nadèl.

Gigén Lîvra

Nadèl in mèż ai sâs 2016
(Dedicata ai terremotati)

L’é viżégglia al mî pajaiṡ,
che putrôp al n eṡésst pió
e int al ståmmg prôpri un gran paiṡ,
al månnd żå, mo al tåurna só.

Câsc in cô cómm al punpîr
ch’l um cunpâgna in mèż ai sâs:
la mî cà, infén ajîr,
int al silänzi i nûster pâs.

Mócc’ ed prêd, un gran spulvrâz,
żänt ch’la zairca ed truvèr quèl,
un arcôrd strichè strà al brâz
par tirèr pió só al morèl.

Pò stra al prêd, a l ò vésst mé,
quèl ch’al lûṡ stra al lómm e al scûr,
prèst a zairc d vàdder cuṡ’l é,
che oramâi l é quèṡi bûr.

Lé stra i vîder spargujè
ai é una fotografî
d un mumänt pió spensierè
e al pinsîr al tåurna indrî.

Sé, l é vaira, l é un qualén,
mo par mé l é un quèl preziåuṡ,
un arcôrd, un cuntintén,
in ste sît acsé penåuṡ.

A turnän tótt quant indrî,
quasst al srà al regâl pió bèl,
l é acsé pôc, però l é mî,
un cuvlén pr al mî Nadèl.

Int la piâza un mócc’ ed żänt,
guèrda, al tâca a sfarusclèr,
una canta as pôrta al vänt
e anca nó a tacän a cantèr.

Strichè insàmm l é un pô pió bèl,
con la naiv såura i sintîr,
ognón canta: “Un bån Nadèl,
bån Nadèl al månnd intîr!

Luisa Ragagni

Zirudèla par nadèl dal dåu mélla sagg'

Nadèl sänza i turtlén


Mé par st ân a vrêv fèr un fiuràtt ,
par ragâz sänza schèrpa e sänza calzàtt,
a vrêv magnèr un panén cån murtadèla,
arpiatè int la mî caparèla.

Anc s'i n êren brîṡa turtlén,
avän fât un bèl magnén.
E par finîr cån la brazadèla
cån la mî spåuṡa bèla bèla,
tócc e dâi la zirudèla.

Pirén Funtèna
(Piero Santoro)

Bån Nadél a tótt quant!

Un albarén ed nadèl

Vciâja ed nadèl

Anc såtta äl fèst ai ò catè chi dîṡ
ch'l'é una fadîga supurtèr la vciâja.
Mo a mé, pinsandi bän, am é d avîṡ
ch'as prêv èser ancåura in ṡghirigâja.
Acsé, par ste nadèl, ai ò int la mänt
che pr èser pròpi vîc' ai vôl di quî
come malincunî, lôrgna, rinpiànt
e tôr la vétta cme un'instariarî.
Mé, invêzi, ai ò un amîg ch'l à sänper détt:
"Anc quand t î vèc' e at scantarèla al côr
mâi ftîr i pâgn dṡgudévvel d un scunfétt
parché as à da canpèr fentànt ch'an s môr".
Mo sócc'mel - a i ò détt - csa m vrésset dîr?
A l sò anca mé che a vîvr as tîra al fiè!
E ló: "Canpèr l é anc vlaires divartîr,
fèr di prugèt, cunbâter äl freghè,
mâi tôrla pêrsa, pinsèr sänpr al dman.
Chi vléss, däl vôlt, guardèr ai ténpi indrî
ch'al lâsa pêrder guâi, tribulaziån
e al vlaggn incantabéss dla nustalgî".
L é un gósst, da vîc', dsfujèr pianén pianén
äl fòto ṡbiâvdi ed tant parént e amîg,
pò méttri a fûg pulîd int al mirén
e, cómm s'i fóssen lé, bacajèr sîg!
Dscårrer d amåur, d algrî, däl pajazè
dla żoventó, däl fèst, di fiû, dla pèṡ,
con la cgnusänza che a sta bèla etè
l'é tótt nòstra. E, cómm int al bunbèṡ,
stèr còmd, avair par tótt una parôla,
tôr äl midgén par tgnîr a bèda i mèl.
Mo sé, và là, la vciâja la m sfaṡôla!
(pchè såul ch'la dûra pôc). E bån nadèl.

Gigén Lîvra, dṡàmmber 2015

Nadèl 2015

Na-
dèl,
Nadèl,
Nadèl.
Nadèl l é
una parôla
ch'la tîra fòra
i arcôrd e i sen-
timént. Nadèl par
mé l é anc al prufómm
dal mósschi frassc. Da
cinéṅna in cà mî al preṡèpi
as fèva al dåpp-meżdé dla viżég-
glia, dåpp avair fât i turtlén. Pò, la
lónga nòt d ataiṡa par cal dé
spezièl.
L é nadèl.
Apanna dṡdè a sintêva un fôrt e piaṡàvvel
prufómm d mósschi frassc che durànt la nòt al
s êra spargujè dapartótt. Ṡvêlta e felîza andèva
dnanz al preṡèpi. A guardèva dapartótt. Che bèl!
Pò, a Geṡó a i dmandèva ed realiżèr i mî insónni
d fangéṅna. Anc incû a téggn só sta bèla tradiziån
che par mé la rapreṡänta
al mirâcuel dla vétta, la speranza pr al futûr.
Däl vôlt antézzip la costruziån ai prémm d nuvàmmber.
Am pièṡ d avairel in cà, ògni tant a canbi al mósschi
pr avair la fragranza ed ste prufómm.
L é Nadèl
Adès a dmand: Chèro Geṡó Banbén, fà sparîr tótti äli
èrum, fà che äl man di asasén äl dvänten man par purtèr
la pèṡ. Trasfåurma l òdi in amåur. Fà che ognón al
pòsa regalèr un surîṡ dóvv al manca e che par tótt ai sía una vétta
péṅna d salût, d felizitè.
Bån Nadèl e Bån ân 2016

Aldina Vannini Ramazzotti

 

Udåur ed fradd

Zirudèla d invêren cån cla naiv.

Mo l é invêren, l é un fradd da can
a
spêr ed cunsulèrum cån
una zanna bèla bèla,
cån la mî
spåu
a bèla.

Cån zanpån, cån capån e i turtlén,
sänza dscurd
ères ed Geó Banbén.

Sänza dscurdères la mî unbrèla,
cån tótta cla naiv bèla,
cån la susézza däntr int la padèla,
tócc e dâi la
zirudèla.
 

Bån Nadèl a tótt quant!

 

Pirén Funtèna
(Piero Santoro)

 

Un albarén ed nadèl

Zirudèla dal Nadèl

Zirudèla dal Nadèl
che d tótt l ân l é al dé pió bèl.
Só la tèvla ai é i turtlén
ch’i pièśn ai grand e anc ai fangén,
såtta l âlber, andè a guardèr,
ai é i regâl da dscartuzèr,
pò a liżän na poeśî,
grand e cén, tótt in algrî,
stèr insàmm l’é una côsa bèla,
tòc e dài la zirudèla!

Anna Bastelli

 

La viżégglia ed Nadèl

La viżégglia ed Nadèl a vói magnèr dû varmizî
cån al pevrâzi e una tròta alàss cån dåu ôv dûri ,
dû sfilunzén cån di grugnû e dal pan dûr.

Mo dman a vói fèr un bèl magnén,
na scudèla péṅna ed turtlén,
cån caplétt da prît e cån un zanpån
e par dåulz un bèl zaldån ,
cån la mî spåuṡa bèla bèla,
tócc e dâi la zirudèla!

Piero Santoro

Nadèl 2014

Al
grand
ziprès l é
stè pudè. A
tèra, di bî râm
con tanti péggn
culåur d ôr. Cån
di râm a i ò fât un
albarén. Quasst che
qué l é al mî albarén ed
Nadèl.
Con un pnèl a i ò méss di
puntén ed varnîṡ bianca, par
arcurdèr la naiv. Da un pézz
antîg a i ò artajè di fiûr e
atachè stramèż al péggn. Che
bèl, al mî albarén, l é pròpi bèl!
Pò a i ò ażuntè un bigliàtt
Chèro Geṡó Banbén
st ân a t dmand ed ṡradiṡèr int i òmen
ògni sentimänt catîv. Chi sentimént che
i inbarbâjen i pensîr, che i pôrten a fèr däl
guèr sänza fén.
Tîra vî sti urénnd pinsîr che cómm di maṡgnón
i dṡmôrzen cla falésstra ed buntè che ògni
òmen al tén dänter. Fà che ognón al dâga al
méi pr al dirétt d una vétta pió trancuélla par tótt.

Ban Nadèl e che ògni ân al séppa pió bèl

Aldina Vannini Ramazzotti

Amîg ed Nadèl

Lûṡåur, preṡèpi, âlber e pan spzièl,
antîghi uṡànz, dågg’ mîṡ cómm intervâl,
i um dîṡen d stèr ins qualla: l é Nadèl.
E pò ai é la manfréṅna di regâl

che la m fà dîr «ragâz, brîṡa par mé!»
parché a in ò bèle un frâc, un stracantån,
e i én preziûṡ, e a i päns tótt quant i dé.
I én i mî amîg, ch’i um vôln e ch’a i vói bän.

A v aringrâzi, amîg. Con mî mujêr
e con mî fiôl, vó a sî la mî ricazza,
a sî al regâl pió bèl, a sån sinzêr,
e fèr tanta strè insàmm l’é stè una blazza.

Lóng a sta strè ch’a fän in cunpagnî,
fèm un piaṡair, an stèdi sänpr in tèsta
parché, a v cunfès, avair da tgnîruv drî
la srê såul na ṡganghè, brîṡa una fèsta.

Int l istàss tänp, anc s’a pedghéss par dnanz,
a n sarêv brîṡa da che banda andèr.
S’a sî di amîg al tògo e brîṡa ranz
mitîv bän spâla a spâla, a mé al inpèr.

E acsé andän d lóng insàmm, mé e el mî risåurs
che pò a sî tótt vuètr, a l garantéss.
Sänza biṡåggn d cuntrât, sänza inción dscåurs,
luntàn da facuajôni e incantabéss.

Par la mî vétta e pr al sô lóng sintîr
ai é pasè, sicûr, dimónndi żänt.
Mo såul i amîg i én stè bón ed sculpîr
l’inprånta stâbil, saggn d un żuramänt.

Dånca, a chi vléss na pèrt di mî regâl
a i dégg ch’i n i vdran gnanc col canucèl
parché i amîg i én mî, fôra dal bâl!
Ciamèm pûr egoéssta. E bån Nadèl.

Gigén Lîvra

Un albarén ed nadèl

Balanzån  a Nadèl

A n arîv brîṡa d åura ed psair capîr:
Nadèl, da cínno, al n arivèva mâi
e invêzi adès al rånp bèle i sunâi
parché quall dl ân pasè... l um pèr ajîr.

Acsé ai ò vló dmandèr a Balanzån
se ló, con tótt i stûdi dla sô siänza,
al pséss s-ciarîr un pô la mî ignuranza:
Parché pò al tänp, adès, córrel cme un siån?

Al Sgnèr Dutåur l à tirè só col nèṡ
e al s é amulè con la sô parlantéṅna
digànd: «Quajózzi, tananàn Minghéṅna,
Gigén stà chèlum, métt al côr in pèṡ,

t è da savair che al tänp l é cómm un can
ch’al môṡga såul i vîc’, brîṡa i fangétt.
Té, ormâi, t î vêrs la fén dal tô tragétt
e såul che t guèrd l arlói l é bèle dman.

Parché, ói, bużarèta e bustichèta,
al tänp al córr par quî chi an dl’abundanza
e par chi é in pèṡ col månnd e la cusiänza,
brîṡa par chi à pén d guâi la
sô giurnèta» .

Chèro al mî Balanzån, ai ò capé.
Se un’åura la m pèr fâta ed mumintén
l é saggn che i mî i én såul di malastrén,
che a st’månnd a i stâg brîṡa da melpinté.

Fôrsi äl mî åur äl van sänper pió a bâla
parché a stâg pulidén, con pûc intrîg,
cuntänt dla mî famajja e ed tant amîg,
dla mî furtóṅna ch’la m fà stèr a gâla.

S’la fóss acsé par tótt, cum al srêv bèl!
Pò par dscurdèr al tänp, quèṡi dscanzlèrel,
l é asè fèr un quèl såul, l é asè adruvèrel
sänza un cavail ch’ai pänsa. E bån Nadèl.

Gigén Lîvra - 2013

Nadèl dal dåu mélla e tragg'

Anc par st ân l é vgnó Nadèl,
avän avó na nuvitè: un èter Pèpa,
e anc ste Pèpa l é d qualitè.
L ân pasè ai ò ciapè un peppacûl ,
cån tótt cal teremòt.

Mo par st ân ch'm é tante chèr
a spêr ch'a m cunsôl cån una zanna:
cån zanpån, capån e i turtlén,
cån la mî spåuṡa bèla bèla
e che mé a i vói pròpri tant bän,
tócc e dâi la zirudèla.

Bån Nadèl a tótt quant!

Pirén Funtèna
(Piero Santoro)

 

Nadèl 2013


St ân Geó Banbén
l é vgnó al månnd in mèż al mèr,
int la panza d un barcån,
al fradd e al bûr con gnanc al fiè
d un bå e d un sumâr.
Anc par stavôlta an i é sît
par Iu
èf e la Marî,
i Rà Mâg’ i n én brî
a arivè,
gnanc la Strèla la s é véssta,
in ste pre
èpi solamänt i pscadûr
i an purtè i sû regâl.
 

La Nóccia d Bastèl (Anna Bastelli)

Preghîra ed Nadèl (par l ân intîr)

Chèro Geṡó, a t vói scrîver un quèl,
vésst che oramâi a sän quèṡi a Nadèl,
am é vgnó vójja ed fèr na ciacarè,
parché a t vói dîr ch’a um sån prôpri scucè.
La sîra, dnanz ala televiṡiån,
finéss ch’ai é da fèrs vgnîr al magån,
parché al nutézzi vgnó da tótt al månnd
i t fan séntr avilé dåpp un secånnd:
la cånta ed quanti dôn é stè amazè,
par dal siucàzz la żänt la fà a scurtlè,
puléttic che da nó i vôln anc al brèg
e che par låur i aumänten sänpr al pèg,
che i cànbien lażż såul par sô cumditè,
par fèr di sôld o n èser arestè.
E par la strè t an vadd quant disperè,
che i én sänza speranza: i eṡodè,
żänt sänza lavurîr e gnanc pensiån,
cåulpa ed rifåurm che i n an fât gnínt ed bån.
Żûven che con fadîga i an studiè,
con sacrifézzi al’universitè,
fagàndes ajutèr dala famajja
e adès i n an pió inciónna maravajja,
parché i avànzn a spâs sänza futûr
int un mumänt ch’l é fôrsi ed chi pió bûr.
Chèro Geṡó, pusébbil ch’sía normèl
ch’ai sía avanzè in ste månnd acsé pôc bèl
såul di quî brótt, delétt e cativêria,
guèr, aluviån, diṡâster e miṡêria?
A n i vói brîṡa cràdder, però guâi
a tótt chi magnaóffa, a chi bagâi
che i ṡ vôlen dèr leziån ed “savoir faire”
e pò i én quî ch's inpäggnen pió a rubèr:
minésster, senatûr e chèp ed guêren,
a spêr che prémma o pò i vâg-n al infêren,
int al girån pió dûr e masacrànt
e ch'i fâghen cla fén lé prôpri tótt quant!
A t vrê dmandèr un quèl chèro Geṡó:
fà in môd che chi dṡgraziè qué i n tåurnen pió,
che al månnd tótta la żänt pôsa stèr méi,
al côr di prepotént pôrta cunséi,
e fà che la speranza an môra mâi,
ai bón e ai derelétt chèva ôgni guâi,
ai afamè dà sänpr un pèz ed pan,
ai żûven la zertazza pr al sô dman.
Dà la salût a tótt quî ch’i stan mèl,
in môd ch’polen pasèr un bån Nadèl,
fà che la żänt la s gôda cal pôc ch’l’à,
che ôgni famajja la pôsa avair na cà,
dà ai sfurtunè un spirâi ed lûṡ in pió!
Se t fè tótt quasst, grâzie col côr, Geṡó!

Luisa Ragagni

Un albarén ed nadèl

Dṡdères a Nadèl

Psair dṡdères la matéṅna al dé d Nadèl,
séntr un silänzi nôv, sprupuṡitè,
avrîr äl fnèster, vîdr e taparèl
e adèrsen che cal dé al månnd l é canbiè.

Acsé a sintrénn alåura, in cal mumänt,
la vétta gióssta arnâser cla matéṅna
e vgnîres só dal côr un Fenalmänt!
Vàdder vulèr in zîl na rundanéṅna

ch'la canta alîgra a un månnd ch's é trasfurmè
parché al dé prémma, ancåura ed schiavitó,
la strè dal gabariòt l à ormâi ciapè
cal tänp da angósstia ch'an se vdrà mâi pió.

Tulàndes da cal dé e a andèr inànz
la s inpiarà una lómm int al capéss
che prémma avèven guâst e quèṡi ranz.
Cla lûṡ la srà un mirâcuel ch'al s-ciaréss,

ch'fà da capîr che ognón, furtóṅna o dṡdétta,
l à da èser gnínt ed manc e gnínt ed pió
ed tótt chi èter. Dänter a una vétta
dóvv i òblig e i dirétt i én i bänvgnó.

Acsé, da alåura, nó a n srän pió custrétt
a fèr i curagiûṡ o i scagazón
int un bèl månnd sänza di trabuchétt,
sänza canâi, tirân, rånpacuajón.

In ste Nadèl dal Dågg' psair dṡdèrs acsé!
Mâi dóbbi? Sta viżégglia a n ò gnanc vójja
d andèr a lèt. A sån un pô avilé
e a m sént cme un ninazàtt sänza la trójja.

L'ónnica l'é int al preṡèpi inpièr la lómm,
guardèr Geṡó Banbén s'l um dà un segnèl,
sénter se äl Fèst i an anc un pô ed prufómm
e tirèr d lóng a vîver. Bån Nadèl.

Gigén Lîvra - 2012

Nadèl dal dåu mélla e dågg’

Zirudèla, zirudèla, anc par st ân ai é vgnó Nadèl:
pr an stèr fòra dal sparadèl, anca mé a vói dîr un quél.

Dåpp chi teremòt ai ò avó pòra, ai ò sintó al tranbalòt,
al parèva che äl cà, i mûr fóssen drî a fèr filòt.

L é Nadèl, col zanpån e tótt cal brôd, e i pistadén
ed galéṅna, e al pulâster, col capån e i turtlén,
sänza dscurderès Geṡó Banbén,
una zanna bèla bèla,
tócc e dâi la zirudèla!
 

Pirén
(Piero Santoro)
 

N.B. Questa mia Zirudella è particolarmente dedicata a tutti quelli che hanno subito danni per il terremoto in Emilia-Romagna.

 

Un albarén ed nadèl

Nadèl dal dåu mélla e ónng’

Zirudèla zirudèla, par Nadèl,
anca mé a vói dîr un quèl
una côṡa dimónndi alżîra
che la s lèż paràcc’ vluntîra.
Cån ste guêrn i fan padîr,
tótt i puléttic l é un gran dîr.
Mé a m arcmànd i mî vciarlén:
in pensiån cån un scaldén!
Chi pôver fiû sänza lavurîr
mé am agrîva, lâsum dîr.
Mo l é Nadèl, a vlän fèr fèsta,
chèvet bän quèl dala tèsta.
Col capån e coi turtlén,
sänza dscurdèrs Geṡó Banbén
una zanna bèla bèla,
tòc e dâi la zirudèla.

Pirén (Piero Santoro) 2011

Falstâf ed Nadèl

Däl vôlt suzêd che anc såtta a Nadèl
et cói däl ṡbadilè ed malincunî.
Chisà, fôrsi al Banbén, s’a i dmand un quèl,
l um dà un cunséi par psair mandèrla vî.

Dnanz al preṡèpi, Ló al m à détt acsé:
«Gigén, csa vût? Vût sänpr al paradîṡ?
Vût sänper al zîl sraggn? Che incucalé!
Séppet såul té al padrån dal tô surîṡ

anc quand al zîl al s crûv con na gran bûra
e al såul al pèr in câsa integraziån.
Quassta, par tótt i mèl, l’é una gran cûra
ch’la pôl dscanzlèr tótti äl pruvucaziån.

Prôva mò ed ṡgargnazèr cómm un Falstâf
ch’al vadd la vétta un schêrz, una ṡdundlè,
e quand ai é al destén ch’ai målla un stiâf
al fà un scanbiàtt, un sèlt e una cantè».

Alåura quand in tèvla ai é un subéss
ed piât rinpé d arlî, lôrgna e mestézzia,
a zairc ed méttr in ôvra un pô ed capéss,
a bavv, a rédd e... a cûl con l'ingiustézzia.

Grâzie, Geṡó, d avairm insgnè sta dscuêrta.
S'a guèrd a st månnd e a vadd såul un gran schîv
a tâc a rédder, ṡmaslàndm a båcca avêrta
fagànd carpèr la lôrgna. Acsé avanz vîv.

Se ón dscunsulè, pindóll e malincônic
l avérra ṡgargnazànd båcca e ganâsa,
a cradd ch'al fâga un quèl brîṡa platônic,
a cradd ch'al chèva i ciûd dala sô câsa.

E acsé, malincunî, mé a t ò futó.
Vén pûr quand t vû, che qué ai é al mî segnèl
d mèrca Falstâf, quall ch'am à insgnè Geṡó:
a t mand a fèr di gróggn! E bån Nadèl.

Gigén Lîvra 2011

 

Auguri bolognesissimi


ai é
só in èlt
una gran strèla
con una cô lónga
ch'la vôl dîr la strè
pr un sît ch’l é in Uriänt
indóvv int al żêl d una gròta
só la pâja stra un bå e un sumarén
con la Marî e Iuṡèf strécc in aduraziån
l é nè
Geṡó
Banbén.


Silvano Rocca 2011

Galavêrna

Ai tîra al vänt d såtta
só la pianûra,
al bû dla Iâcma
l é qu
êrt dala bûra.

Che galavêrna!
Inc
ôsa é insticlé,
al z
îl al la guêrna
cat
îv arabé.

L à méss d anvèr fôrt,
la vén
żå giazè,
i spr
ócc dänter l ôrt
i pèrn arcamè.

L é pròpi na blazza
st linz
ôl tótt luṡänt,
dal z
îl l’é una dåzza
ed stréssel d ar
żänt.

Ai é la pujèna
col sèl da strumnèr,
meżdé la canpèna
la t
âca a sunèr.

L arîva al pustén
tótt incaparlè
l é m
ói cme un pipién
e un p
ô ragajè:

“Puvrén che mstirâz,
vén b
än vén al fûg
che con ste tinp
âz
sr
êv méi fèr al cûg!”.

La naiv la s é sfâta
in pic
âi ed giazû,
la r
ånfa la gâta
atai
ala stû.

I fómmn i camén
int l’
âria tunbè,
tótt i pasarén
i s én acuacè.

La statuéna
dal pilastrén
l’é cu
êrta d bréṅna
l é
murzè l spirén:

“Mamà dal Banbén
par un b
ån Nadèl
prutè
ż i fangén,
ch'i z
îg-n int i bdèl,

ajûta i puvrétt,
chi é s
änza famajja,
i p
ôver vciarlétt,
la nòstra Bul
åggna;

bèla Madunéna
e pr i
żûven bandè
a inpéi  sta candlé
na:
d
âi Té un’ucè!”           

Teresa Grandi 2011

   
     

A cufétt int l ân biṡèst 2012!

A vòi fèr al girundlån
e a infåurc un vaird insónni
cme s’la fóss un’aventûra
mé ch’a viâż da pió d vént ân
lé stramèż la Poeṡî,
e a m i fécc con dṡinvultûra!
Ai n é tant, dòn e òmen,
ch’viâżen trésst in sti mumént
ch’i én in câsa o i van zarcànd
la cadäṅna sfrutadåura
d fèr di tûren nòt e dé,
ch’vrénn andèr con la famajja
in muntâgna al mèr o ai sí
mo ch’ai tåcca d cuntintères
d un uvén cån dû radécc’!
Bän, nuèter bî bulgnîṡ,
par l’amèra congiuntûra
s cuntintän pr al Bån Nadèl
ed pluchèr vèci parnîṡ,
pò andèr żå pr i ûltum pirû
dl Ân ch’finéss sänza surîṡ!
Acsé entrarän con tant’angósstia
in cl antepâtic Ân Biṡèst
par tachèr na vétta nòva:
gnínta scónt a tótt i lêrz
speranzûṡ ed psair rubèr
cómm i an fât infén adès!
Sänpr in èlt i én i Povêta
con la forza sovrumèna
ch’i an i Pûr: Vîva l Amåur,
tótt al månnd al se dṡdarà
e sugnànd pió giósst turtlén
fôrsi... la batâglia al vinzarà!

Sandrén Sarmäng 18.12.2011

  A capofitto nell'anno bisestile 2012!

Voglio fare il giramondo
e inforco un verde sogno
come se fosse un’avventura
io che viaggio da oltre vent’anni
sempre in mezzo alla Poesia,
e mi ci ficco con disinvoltura!
Ce ne son tanti, donne e uomini,
che viaggiano tristi in questi momenti
in cassa integrazione o van cercando
la catena di montaggio
per fare turni notte e giorno,
che andrebbero con la famiglia
in montagna al mare o sugli sci
ma che devono accontentarsi
d’un ovino con due radicchi!
Bene, noi bei bolognesi,
per l’amara congiuntura
ci accontentiamo per il Buon Natale
di leccare vecchie pernici,
poi scendere gli ultimi gradini
dell’Anno che finisce senza sorrisi!
Così entreremo con tant’angustia
in quell’antipatico Anno Bisestile
per iniziare vita nuova:
niente sconti a tutti i lerci
speranzosi di poter rubare
come han fatto fino adesso!
Sempre in alto sono i Poeti
con la forza sovrumana
che hanno i Puri: Viva l’Amore,
tutto il mondo si sveglierà
e sognando più giusti tortellini
forse... la battaglia vincerà!

Sandro Sermenghi 18.12.2011

Nadèl 2011

Tant
ân fà
ai nasé
par chèṡ
un albarén in
mèż a un canp.
Con al pasèr dal
tänp, intåurn a ló
as furmé un pajaiṡ con
tant albarén nûv, mo a cl
âlber grand inción ai fèva
chèṡ. L albarån al dèva acugliän-
za a tant limalén, al pruteżêva
i pasànt dai tenporèl e dala calûra,
mo inción s n adèva ed ló.
Int l avṡinères dal Nadèl i albarén i fónn
tótt adubè e ló l êra un pô dspiaṡó.
Quand ai cunparé in zîl un còr d ànżel par
dèr l anónzi dl arîv dal Mesía, un branc ed limalén
i tgnêven strécc con al bèc i fîl ed tant balunzén
scapè ai pinén, nâster dscurdè dala żänt in zà e in là.
Incôsa al fó apugè såura al âlber vèc' che
as rinpé d culûr e d felizitè.
A meżanòt, quand i paiṡàn i vgnénn fòra d'in cà pr andèr
in cîṡa, i vdénn l âlber grand in tótta la sô blazza.
Ai fó una gran fèsta
e un sentimänt nôv, d amåur, al i uné.

Che a tótt ai arîva i augûri pió bî ed
Bån Nadèl e un Ân nôv felîz!

Aldina Vannini Ramazzotti

Un albarén ed nadèl

Ai ò
preparè
dimónndi nâster
ed tant culûr, pr adubèr
l âlber ed Nadèl. L é
VAIRD
al culåur dla speranza, cunpâgna
i prè, teâter ed guèr ingióssti e spietè. A
métt di nâster
BIANC
pr unurèr i suldè ch'i an cunbató con onestè e curâg.
A i ażónt di nâster
RÓSS
pr arcurdèr i eròi che in batâglia i an lasè la vétta.
Bâsta acsé!!!
In zémma una strèla pr iluminèr äl cusiänz.
Quíssti i én i culûr dla mî bandîra, nèda a Bulåggna int al 1794 da
Żanbôni e De Rolàndis, żûven studént dla nòstra universitè,
pr un'Itâglia pròspera e uné.
A dmand al Banbén Geṡó ed purtèr la pèṡ int l univêrs, e mâi pió
tensiån e cunflétt.
Che a tótt ai arîva i augûri pió bî ed Bån Nadèl
e un Ân nôv felîz.

Aldina Vannini Ramazzotti

Un albarén ed nadèl

 

Nadèl dal dåu mélla e dîṡ

Zirudèla, al srêv bèl
pasèr trancuéll ste Nadèl,
arpiatèr tótt i magón
e dscurdèr tótt i malân,
tótt al månnd in amizézzia
magâra pûr sänza malézzia,
al srêv un bån Nadèl
augurànduv quèl ed bèl.
Na taré
na péna ed turtlén.
Bån Nadèl dal vòster Pirén!
Sänper cåulma la scudèla,
tócc e dâi la zirudèla!

Pirén (Piero Santoro) 2010

Nuväṅna

La naiv la pèr dpénta,
al scramlézz adòs,
an i vôl gnénta
a ṡbliṡghèr int al fòs.

Pasè la pujèna
avêrta la strè,
t an sént la canpèna
che bèli sunè?

Tra l ôr e l arżänt
ed tótta la cîṡa
la canta la żänt,
mo a n la capéss brîṡa.

La pzîga int i żnûc’
la scrâna ed pavîra,
la sånn sèra i ûc’,
l'é lónga, la sîra.

A m insónni al Banbén
ch’al vén fén a Żôla:
am ṡlónga un żuglén
ed chèrta stagnôla.

Che fradd ch’ai é fòra,
an s vadd pió la zè,
mo al prît cån la sôra
e la quêrta żibè,
s’l’é ṡmurzè la stû,
i schèldn i linzȗ!

Teresa Grandi, 2010

Novena

La neve sembra dipinta,
il brivido addosso,
non ci vuole niente
a scivolare nel fosso.

Passato lo spazzaneve
aperta la strada,
non senti la campana
che belle suonate! (come suona bene)

Tra l’oro e l’argento
di tutta la chiesa
canta la gente,
ma non la capisco. (cantano in latino)

Punge nelle ginocchia
la sedia di falasco, (paglia di palude)
il sonno chiude gli occhi,
è lunga la sera.

Mi sogno il Bambino
che viene fino a Zola:
mi allunga un giocattolino
di carta stagnola.

Che freddo fa fuori,
non si vede più la siepe, (ricoperta di neve)
ma il prete con la suora (scaldaletto)
e la trapunta,
se è spenta la stufa,
scaldano le lenzuola!

 

I augûri ed Sandrén

Sé, Dagnêl, l é sicûr,
a sän pròpri armèṡ al bûr!

Mo i povêta i an da insésster,
coi sû vêrs e äl såu parôl,
par dnunzièr fèls marabótt
e dèr säns ala Poe
î!

Masmamänt qué vêrs Nadèl
ch'ai arîva al Banbinèl
e pò dåpp, sóbbit de drî,
Nôva Vétta con l Ân Nôv,
Nôva Lû
, sänper pió cèr!

Soferänza a n in vlän pió
âria e zîl e al månnd intîr
tótt inpgnè par fèr sparîr
mâfia, 'ndràngheta e i sû stalîr!

Sandro Sermenghi 2010

Tänp ed Nadèl

Al tänp al scâpa, al tänp spass al finéss,
al tänp al våula opûr anc al guaréss.
I dé pió bî ch’i dûren un secånnd,
i dé pió brótt: sänpr i pió lóng dal månnd.
Sócc’mel, ste tänp cuṡ’êla, una tumlè?
Al pèr mî schièv, o schèrs, o eṡagerè,
al tänp pasè e quall ch’l à da arivèr.
Al tänp dla żoventó, tänp da ṡburdlèr,
tänp ed batâli, quèṡi tänp ed glòria,
tänp pén ed nójja pasè sänza stòria,
cal tänp ed canzunàtt, l ónnic tótt mî,
tänp dl inprumétter, d insónni e d utopî,
un èter tänp: al tänp dla ṡghirigâja.
E pò... l arîva ṡvêlt al tänp dla vciâja,
un tänp ed lôrgna pinsànd al gabariôt?
Parché? Parché al vigåur l à fât fagôt?

Mo gnanc pr insónni, l é tänp ed capéss,
tänp ch’an inpôrta brîṡa fèr dal féss,
tänp con i ucèl mo con la véssta cèra,
tänp da naṡèr i mlón da stèr int l’èra,
tänp par ṡguazèr a dlîżres l’amizézzia,
tänp da capîr sinzeritè, furbézzia,
s’l’é un’inbarlucadûra o veritè,
tänp da ṡbucén con la tivû ṡmurzè.
Tänp da Geṡó Banbén na vôlta al ân
par méttr in ôvra al sôlit vèc’ ingân,
tänp ed fèr fénta ch’a sän tótt pió bón
sänza badèr se al månnd al và a bucón
o se Geṡó l é demoraliżè
pr avair zarchè ed salvèr l’umanitè.
Mo, anc se pr al riṡultèt l é żå ed morèl,
par st ân al nâs l istàss. E bån Nadèl.

Gigén Lîvra 2010

Bån Nadèl

Nadèl, tótti äl vôlt un’emoziån
at ciâpa al côr par ste dé spezièl
ch’al vén a nó da antîga tradiziån
e al pôrta sîg al dån uriginèl
ed chi é vgnó a mudèr la direziån
d  quall ch’ai é sått’al såul e äl strèl.
Ognón al vrê in ste dé fèr quèl ed bån
èser con chi à bi
åggn pió solidèl
cunpîr sänz'intarès una bôna aziån
dmandèr giustézzia e pè
universèl
zarchèr ai guâi dal månnd la soluziån.
Mo invêzi ed fèri såul al dé d Nadèl
äcco, sti quî fäṅni bän da bån
ògni dé dl ân, ch’al srê pió bèl!
Bån Nadèl, Nadèl bån e Bèl Nadèl!

Silvano Rocca 2010

Nadèl 2010

Ai
ò tirè
fòra da una
scâtla di nâster
e dla chèrta ch'i én stè
adruvè pr incartèr di
regâl arzvó. Tajè e pighè
quadrétt ed chèrta
bianca e culurè, fât di żuglén
e di bistién. Con l'agåccia ai ò
pasè int la chèrta un fîl vaird e
atachè al mî albarén ed plâstica par
festegèr al Nadèl.
Ala fén a m sån adè che däl clåmmb
bianchi ai n êra dimónndi. Un insónni am
é vgnó avanti. A ognónna a i ò dè al nómm
d un pajaiṡ, d una zitè, a i ò spieghè d purtèr ai
òmen la fôrza e la volontè d fèr un månnd miåur.
Un månnd in duv ai séppa
la PÈṠ, al LAVURÎR e la LIBARTÈ par tótt:
trai parôl inpurtanti par mé.
Äl prémmi parôl che ai ò inparè a lèżer parché äli
êren scrétti a gran létter só al mûr d una cà avṡén ala mî.
Pò ai ò avêrt la fnèstra, e imażinè un branc ed bianchi
clåmmb in misiån pr al månnd, acunpagnè da un còr d Ànżel
ch'i anunzièven l arîv só la Tèra dal Mesía, al Rà di ómmil.
Bänvgnó, e che t pòsa ajutèrum a realiżèr st insónni.

Bån Nadèl, e che ògni ân al séppa pió bèl.

Aldina Vannini Ramazzotti, Bologna 2010
 

Un albarén ed nadèl

Riceviamo da Gigén Lîvra - Ecco una descrizione-sermone da declamare nel periodo natalizio. Era nota tra il popolo bolognese fino agli anni 45-50: c'era che ne recitava dei frammenti nel periodo natalizio, compresa mia nonna Argia Trebbi. Non l'ho mai sentita recitare tutta intera. Fu pubblicata sul giornale "Ehi, ch'al scusa!" il 27 dicembre 1884. L'autore si firma con uno pseudonimo: una volta ho sentito qualcuno dire il nome reale, ma non lo ricordo. Ho trascritto secondo l'ortografia moderna, per agevolarne la lettura.

Al Preṡèpi
di Punpién l emigrè - 1884

Int na capâna
ch’l’é fâta ed câna
al fà la nâna
só pr una scrâna
un Fanginén,
puvrininén,
tótt rizulén
ch’l é un lât e un vén.

Un bå e un aṡnén,
dû bón bistién,
puvrininén,
i i stan avṡén
supiandi såura
ch’l é un bèl fraschén.

Un vciarlinén
ch’à nómm Iusfén
ch’fà da papén,
puvrininén,
al stà lé avṡén
dal Fanginén,
dal cô manzén,
col bastunzén
pén ed fiurén.

La maravajja
ch’l’é una vciarléṅna,
puvrininéṅna,
la vén a vajja
con la luméṅna.

Una żuvnéṅna
ch’à nómm Minghéṅna,
ch’l'à rått la vstéṅna,
puvrininéṅna,
pôrta una tajja
péṅna d arvajja.

Un umarén
ch’à nómm Chichén
pôrta dal vén
int un zuctén
pr al pôver vcén,
puvrininén.

L’Aduraziån,
ch’l é un bån cristiàn
ch’à nómm Simån,
såtta al żibån,
da stèr in żnòc’
ṡlónga un ranòc’,
quâter panòc’,
trî sérrl e un fnòc’.

E chi à un agnèl,
e chi à un vidèl,
e chi à un purzèl,
e chi un buchèl,
e chi un uṡèl,
chi dal pan spzièl.

Ónna à un anèl,
ónna un grinbèl,
ónna un didèl,
ónna un zindèl,
ónna un cavzèl.

Chi à däl budèl,
chi däl fritèl,
chi däl furmèl,
chi däl zighèl,
chi dal cavièl,
chi däli ufèl.

Tótt'pasturéṅni,
puvrininéṅni,
tótt pasturén,
puvrininén,
sänza un quatrén,
ch’pôrten dla ròba
pr al Fanginén.

Oh! che flagèl,
oh! che vèg quèl,
oh! ch’caranvèl,
oh! che burdèl
żå pr äl budèl!

Là da luntàn,
såtta un maciån,
ai é al durmiån
int un cantån
che, poverån,
al srà trî sêcol,
äl n én bażêcol,
ch’al stà in galån
tirandi dänter
mo pròpri d bån
ch’al pèr al trån.

Ai é i Rà Mâg’
ch’stan só pr äl spêcol
quaranta sêcol
in caparèla,
asptànd la strèla
con la budèla
luṡänta e bèla:

ch’dåpp un lunghéssum
pelegrinâg’
fra méll diṡâg’,
pôrten un sâg’
di sû vilâg’,
mégga d erbâg’
o èter furâg’:

mo d maranghén,
e d ôr żechén,
d pêrl e d rubén,
d scûd e pavlén,
pr al Fanginén,
puvrininén.

Ai é i anżlén,
i cherubén,
i serafén,
tótt bî fangén,
sänza brazén,
sänza ganbén,
sänza titén,
sänza panzén,
sänza culén,
såul con i aglién,
puvrininén.

I an di piatlén,
di cadinén,
di panirén,
pén ed żeṡmén,
d malgaritén,
e d uṡmarén
e d bî fiurén,
puvrininén!

Ch’tótt a memòria
cànten la glòria!
Oh, che baldòria,
che bèla stòria!

Un albarén ed nadèl

Strèla cumatta

I an truvè i carabinîr
arvujè int un strâz malnàtt
un anżlén ch’l é môrt ajîr
sofochè int un casunàtt.

Nèd e môrt sänza pietè
sänza mâma ne famajja
cómm tótt chi èter amazè
ch’i n fan gnanc pió maravajja.

Dvänta bän quall ch’l êra mèl
quall ch’ l é ingiósst la lażż pardåṅna
i brótt vézzi i én nurmèl
l’indezänza l'é padråṅna.

La prudûṡ sta ziviltè
tròpi câs e pûc nanén
la s arvîṡa a cla zitè
sänza un sît par cal Fangén.

E cal fât al n é una fôla
e la Stòria la dscårr cèra,
só int al zîl, e anc såura Żôla,
ân indrî pasé la Strèla.

Té cumatta luminåuṡa
in ste månnd ch’l é quèṡi al bûr
con la lónga cô radiåuṡa
lómm spargójja anc al futûr
parché ognón s cgnóssa fradèl
giand a tótt : “Fè un bån Nadèl!”.

Teresa Grandi 2009

Al mî albarén

A
guèrd
sudisfâta
al mî albarén
ed Nadèl ch’ai
ò apanna adubè.
I mandarén a i ò insfilzè
con un’agåccia int un fîl
pr atachèri int i râm pió
grûs. I brustulén americàn i
én int i brucadén pió cén. E i fîg?
Ed quíssti ai n é dimónndi, parché
la nòna l’à un âlber e d estèd la i
sacca par l invêren. In zà e in là zénc
caramèl såul par dnanz, in bèla véssta.
Pò ai é äl nûṡ, äl clûr e äl castâgn, che
pr atachèri al fîl a i ò méss dla côla fâta con
l'aṡà e la faréṅna. Dåpp a i ò ażuntè tant
mazulén ed smänt ed rôṡa canéṅna, la "patarlänga",
che a magnèrla la fà andèr vî la fardûra, parché l’é
péṅna ed vitamina “C”; socuanti gulèn con di prasécc ed paira e maila
gdåggna e par finîr di ciuftén d bunbèṡ par fèr la
naiv fénta.
Al mî albarén ed plâstica l é pròpi bèl, tótt culurè e con al
prufómm dla frûta ed staṡån.

Bån Nadèl e che ògni ân al séppa pió bèl!

Aldina Vannini Ramazzotti 2009

Fróssta ed Nadèl

Un dé una cîṡa, cà
däli uraziån,
da un fisumêri ed żänt la fó ocupè
che, con manîra e fénta divuziån,
i trasfurménn la cîṡa int un marchè.

Di prît i stèven lé tótt a guardèr
e i stèven zétt, i n gèvn un azidänt
parché i êren cuntént ed cunstatèr
ch’ai arivèva un bèl muciån ed żänt.

Però, un bèl dé, ai véns däntr un ragazèl
che, cum as dîṡ, l avèva só i quajón
e al s arvulżé ai marcànt e anc ai sinsèl
ṡvarslànd: «Fòra d’ed qué, mâsa ed ladrón!».

A un sazerdòt, però, ch’al stèva al’êrta,
ai agrivèva che i andéssen vî.
Ló al srèva un ôc’ e, con na bôna ufêrta,
magaradío... l in asrèva anc trî.

Cal ragazèl, da grand, fó méss in cråuṡ
parché a un marcànt t pû dîri dal ladrån,
mo an t pôl sufrîr e al dvänta parmalåuṡ
se t ai arvén la glubaliżaziån.

Adès, par stèr trancuéll e int al sicûr,
i l an ardótt a fèr la statuéṅna
int i preṡèpi. I ténp i én dvintè bûr,
Geṡó i l an fât dvintèr na cartuléṅna.

Par ste Nadèl, però, cunbinaziån,
a i ò vésst che al Banbén, såura la pâja,
l avèva una gran fróssta strécca in man
pr adruvèrla dezîṡ con cla żintâja
ch’la fà marchè druvànd anc al Sô nómm.

Al prèmi pr i marcànt e pr i sinsèl
ch’i van in cîṡa par strumnèr dal fómm?
Frustè żå par la vétta. E bån Nadèl.

Gigén Lîvra 2009

Bänvgnó Nadèl!

Zirudèla, al dé d Nadèl
l arêv da èser pròpi bèl.
Con al gâl e la galé
na
a vrêv d
dèrum dman maténa
e dscrûver un månnd pió bèl,
un regâl ed ste Nadèl.

Che la vétta la lunghéss
e la vciâja la scurtéss.
Che dal månnd tótt i fangén,
pròpi tótt, i én acsé blén,
i pséssen fèr un bèl surî
,
la srêv gióssta, am é d avî
.

Chi pió grand, sänper int i guâi,
i féssen manc ed tananâi.
E tótt chi
żûven laureè,
dåpp avair tante studiè,
mo ch'i truvéssn un lavurîr
e i finéssen ed padîr!

Mo mé a pòs såul dîr un quèl,
alåura a dégg: Bänvgnó Nadèl!
T î la fèsta la pió bèla,
tócc e dâi la Zirudèla!

Piero Santoro
Pirén 2009

Nadèl 2009

Adès ch’as sént da bån âria ed Nadèl
Una fèsta antîga in dóvv tótta la żänt
Gôder la vôl int un säns universèl
Un dé ed litézzia e d pè
trancuilamänt
Ripetän con
lanz la bèla tradiziån
I augûri ed mandèr vî par st’ucasiån.

Dånca, a tâc a druvèr dal diziunèri
Äl parôl gióssti pr augurèr dal bän
Gran furtó
na, fòra dl urdinèri
Nòt e dé sänper col tänp srän
E pò salût, bón amîg, prosperitè
Lasànd guâi e scuntrómmbel par la strè.

Silvano Rocca

Un albarén ed nadèl

Nadèl 2008

Brrr...
che fradd!
Stanòt la galavêrna
l'à inbianchè dapartótt.
Al såul al vén só
pian pian int un zîl
turchén e al pôrta lû

äl culén indurmintè
A m incamén pr al sintîr che al và
int al bòsc, con un zistén in man par cójjer
un pôc ed mósschi da métter int al pre
èpi.
Am pèr d èser int
un m
ånnd ed cristâl.
In ste silänzi a sént ògni pâs
divêrs se a vâg såura däl fói sacchi,
dl'êrba, o a rånper di bastunzén o al giâz
int äl bûṡi che a trôv pr al stradlén.
A sént al prufómm dl'âria pulé i limalén che i s pâsen la våuṡ pian pian.
In prinzéppi dal bòsc a vadd brilèr un abait cinén
såtta al såul, e lé, pròpi aṡvén, ai é carsó una rôṡa
salvâdga che la s é arvujè strécca intåuren
al albarén cómm int n'abrazè. La rôṡa, che
adès l'é sänza fói, l'à pugè såura i râm una gran
quantitè ed gròsi bâc råssi. Trî petróss i cànten e i våulen
d atåuren, i s fairmen a bchèr quèl, i fan di vuladén,
i s córren drî tótt alîgher sänza ṡluntanères mâi.
Che maravajja!!!
A m sån bluchè a guardèr incantè, con al côr in gåula par l'emoziån.
A cradd d avair détt fôrt ch'l é l âlber ed Nadèl pió bèl dal månnd!
I petróss i våulen cantànd alîgher
intåuren al âlber pén ed lûṡ e adubè ed tant balunzén róss.
Che bèl!! Che bèl!!!
Cómm l'é bèla la natûra sänza l intervänt dl òmen.
Int un mumänt al mî pensîr l é andè a chi pôver albarén che in tanti cà i padéssen al chèld
e dimónndi vôlt, pasè la fèsta, i finéssen i sû dé int la bruṡâja.
Pò con al mî zistén a sån turnè in zairca ed mósschi da métter int al preṡèpi.

Bån Nadèl e che ògni ân al sía pió bèl.

Aldina Vannini Ramazzotti
 

Dialàtt ed Nadèl

Pòst che, tótt i Nadèl, con cal tuṡàtt
ed nómm Geṡó a dscårr sänper a mî môd,
anc st ân la dmanda a i l’ò fâta in dialàtt
e Ló l à arspòst, trancuéll, con al stass brôd.
Zêrt che, a pinsèri, ste bèl cínno biånnd
l é bän pió brèv ed tótt i tradutûr,
al dscårr benéssum tótti äl längv dal månnd
cunpraiṡ al mî dialàtt. Sé, a sån sicûr.
Acsé a i ò détt, in ste dåumélla e òt:
«Chèro Geṡó, dîm té, incû cum faggna
par môd ch’an vâga brîṡa al gabariòt
al nòster bacajèr ch’ai é a Bulåggna?».
E Ló, paziänt, l à arspòst: «brîṡa ascultèr
quî ch’dîṡen che al dialàtt l é bèle môrt
e i guèrden sänpr indrî. Té lâsa stèr
e insaggna ai żûven!». A n pòs dèri tôrt,
parché ai é di ragâz ch’vrénn avṡinères
a cla gran bèla längua ch’l é al bulgnaiṡ.
Dånca, csa faggna? Staggna a lamintères
quand al bacâja un róss o un albanaiṡ?
Se i custudéssen äl såu tradiziån
con na gran spénta, tótt sti furastîr,
am pèr ch’a l prénn bän fèr anc nó ptrugnàn,
prémma che äl nòstri äli èven da ṡbaitîr.
Siché, Geṡó, mé a dmand la Tô benziån
a chi ste mî dialàtt l insaggna a scôla
e a quî ch’i inpèren. Pò, Té t î acsé bån,
bandéss anc chi al le dscårr e al fà dla gnôla
digànd che i żûvn, incû, i san såul taṡair
parché i n n an brîṡa vójja. Äli én ufèl!
Se ai żûven an s i dà quall ch’i an d’avair
an s pôl pretànnder gnínt. E Bån Nadèl.

Gigén Lîvra 2008

Âria ed Nadèl

Se pr una magî, un incantaiṡum dla mänt
al tänp al se pséss farmèr
mé a vrê ch’al fóss in ste mumänt
in dóvv al inpruvîṡ as sént adòs
un quèl ed nôv e insàmm d antîg.
Qué int al żardén avilé dal invêren
stra i râm sécc dla zè bruṡè dal żêl
una baléṅna råssa d un punżtòp
la tramma cómm una fangéṅna dschèlza.
De drî dai âlber un vèg prufómm am pèr
ch’al se spargójja pr âria e srand i ûc'
äcco vgnîr una viṡiån in luntananza
ed pâs ed fangén che arîṡg i afånnden
int la naiv frassca vgnó żå la nòt,
una giòstra ed bèli fâz, surîṡ, man premuråuṡi,
i óss spalanchè, våuṡ d augûri, arciâm
e só da un sintîr in mèż al prè al sunèr
dåulz d una pîva ch’la vén a arcurdèr
i pastûr, i dé dla fèsta, adès, Nadèl.

Bån Nadèl e Bån Ân – In dialàtt, l é naturèl!

Silvano Rocca 2008

 

 

Un albarén ed nadèl

 

Nadèl dal dåu mélla e òt

Zirudèla, tótti äl fèst
sänper i arîven e i pâsen prèst.
Anc par st ân ai vén Nadèl,
alåura mé a vrêv dîr un quèl.
La
żänt la dscårr ed tant quî,
sént anc quassta, da cla vî.
Tótt i vrénn un månnd pió bèl,
un bån magàtt e sänza mèl.
Scåulta pûr chi bazurlón
ch'i fan vgnîr pò só i quajón.
I vôlen spieghèr l’economî
e i câzen pr âria i nûster quî.
Mo mé a dégg che par l avgnîr,
e a sån sicûr, té lâsum dîr,
ai é såul un pôver banbén
ch'al farà un månnd pió blén.
Cal banbén al nasé a Nadèl
e l é Ge
ó, cal banbén bèl.
Pió algrî e gôdet al fèst,
par zighèr l é sänper prèst.
E i turtlén int la scudèla,
tócc e dài la Zirudèla.

Piero Santoro - Pirén 2008

Zirudèla par Nadèl

Zirudèla, par Nadèl
a vói dîr al månnd un quèl.
Dla salût par i amalè
e una vétta ed qualitè,
un zri
én par i grugnón
na ri
èta pr i pianglón.
Par chi à said un bèl cicàtt
e al Bulåggna un bèl scudàtt.
Al ciciån dvintèr al
żîr,
al’ar
żdåura un bèl tulîr.
Par cäl dòn un bèl dedrî,
dåu bèli tatt anc, da cla vî.
A na dòna ch'a sò mé
a vói dèri un quèl acsé:
una strèla, la pió bèla.
Tócc e dâi la zirudèla!

Piero Santoro - Pirén 2007

Un albarén ed nadèl

Zirudèla dl ân nôv

Zirudèla, al nuvantòt
coi sû guâi e al sô caṡòt
l é finé, l é ormâi stiupè
e a l avän abandunè.
Siché dånca, fän äl prôv:
l é tachè al nuvantanôv,
ch’l é l ûltm ân ed cal baréll
dóvv ai n êra dänter méll.
Fän äl prôv, chèro bulgnî
:
arcurdèv che sti dågg’ mî

tótt
bli cómm un’anguélla
i én prelûdi dal dåu mélla.
Sîv cuntént? Vlîv fèr evîva?
L é là in fånnd, l é là ch’l arîva,
coi sû nûv èter méll ân.
Mo cum srèni? pén ed dân,
pén ed guèr, d infamitè,
d òdi, ed gran bestialitè?
Se al dåu mélla al fóss acsé
al srêv méi farmères qué,
artruvères tótt in piâza
e pó äl mân
bâtri... int la fâza!
Mo mé a spêr, a l dégg adès,
in méll ân såul ed prugrès,
ch’al n avéss mâi da finîr,
par Bulåggna e al månd intîr.
Såura tótt, chèra Bulåggna,
a vrêv l òmen manc caråggna,
e incapèz ed fèr la guèra
sía int la mî che in ògni tèra.
E par èser anc pió bón
che armamént, méssil, canón
fóssen fât ed brazadèla!
Tòc e dâi la zirudèla.

Gigén Lîvra 1998

Câca ed nadèl

Dåpp méll nadèl con dnanz al nómmer ón,
anc l ûltum l é arivè. Pò, da st ètr ân,
as tacarà col dû. E a pîz e pcón
a dän un tâi al sêcol e ai sû dân.

Ste dé ed nadèl, pôc dåpp la meżanòt,
am é suzès un fât miracolåu
.
Andèva in biziclatta pr un stradlòt
quand, tótt int un mumänt, a sént na våu

sutîla e féṅna, ed cínno in cuzidrèla.
A vésst, prilàndum, fòra da una stâla,
un pinuclén mè
ż nûd con na mastèla
na d aldâm, ed câca tanndra e żâla.

Sänza badèr al pózz e al pestilänz,
ste ragâzol, rabiåuṡ, tótt instizé,
fagànd di vêrs, rujànd däli insulänz,
al spargujèva in gîr... cla ròba lé.

Al gêva: - Maledàtt, t î un mascalzån,
canâja, farabótt d un delincuänt,
t î un asasén, un pôrz, un carugnån,
rufiàn, vigliâc, ch’at vgnéss un azidänt!

Am véns, cm as pôl capîr, da dîri quèl.
Acsé a i dmandé: - Csa fèt con cla rubâza?
E ló: - T an vadd? A inmêrd ste månnd bestièl,
parché an vèl gnínt, l é pîz che la ṡgarbâza.

L òmen d incû, con tótt al sô prugrès,
al mêrita dla mêrda e gnínt ed pió.
E se al dåu mélla ormâi al fà al sô ingrès,
almànc ch’l acâta quall ch’ai vôl par ló.

- Con che dirétt - a i gé - ît tant furiåuṡ,
chi ît da avair adòs tótt chi sulfûri?
- A sån quall che un brótt dé fó méss in cråu
:
a m ciâm Ge
ó banbén. E tantaugûri.

Gigén Lîvra 1999

Tivú ed Nadèl

Ai é arivè i Rà Mâg’. Mo insàmm al ôr,
la mérra con l inzäns pr al Redentåur,
stavôlta i s én tôlt drî un èter teṡôr:
I an regalè a Ge
ó un televiåur.

Srèl un quèl sustanziåuṡ o såul da fómm?
Iu
èf l à inpiè al scatlån col vaider léss
e acsé in cla stâla as i é a
żuntè una lómm:
cla lû
che òmn e dòn l’incucaléss.

Geṡó, con al cunsäns dla Madunéna,
al s é méss lé a guardèr tótt i canèl
e pò l à détt: - Cus’êla sta manfré
na?
Êla acsé necesèria, al dé ed Nadèl? -

Acsé såul int al tänp d una ṡlu
l à capé incôsa dla Tivú, al Fangén,
e l à vló dîr la só: - Mo che tumlè,
a
guâz de pió s’a żûg a barazén!

Anc ai mî ténp ai êra i afaréssta,
quî da pan dûr e quî da macarón,
i lèder, i marcànt, i camuréssta,
ch’i gêven däl gran bâl ai pistulón.

Mo al dé d incû, con stäl televiṡiån,
suzêd un quèl che inción arêv psó cràdder:
carsänt, ufèl, bu
î. Pò, sti bagiàn,
i én bón d cuntèrli e anc ed fèrli vàdder.

Invêzi ed guardèr lé cäl diavlarî,
chi scuízz, chi varietè che i fan zighèr,
chi quî détt dai canpión dl’ipocriṡî,
murzè al żavâi. Mitîv a bacajèr

col pròsum, coi amîg. Liżî un libràtt
ch’al pôrta dla carsmóggna int al zarvèl!
Magaradío inparè al vòster dialàtt
par dîr cm s fà a Bulåggna: Bån Nadèl!

Gigén Lîvra 2004

 

Un albarén ed nadèl

 

Insónni ed Nadèl

 Stanòt a m sån truvè dnanz a una stâla
såtta un zîl d una blazza da incantèr,
con una strèla lónga, bianca e żâla,
stramè
ż a pîguer, can e żanpugnèr.

Chi purtèva un’arcòta, chi un capån
o dla bièva da dèr a un sumarén
che insàmm a un bå ch’l êra prilè ed galån
al respirèva in fâza a un bèl pinén.

- Mo chisà pò parché tótta sta żänt
la pògia i sû regâl, la s métt in
żnòc’?
I sran di personâg’ pròpi inpurtànt
par regalèri ròba ch’cåssta un òc’!-

Guardànd tótt chi regâl ch’i s amucèven
mé a seguitèva i mî ragiunamént
e i genitûr dal cínno i m ringrazièven
sänza fèr chèṡ che mé a n avèva gnént.

- Pustarabîr, che brótta figurâza!
Csa pòsia fèr par fèrum pardunèr ?
Vargugnåuṡ cme un ladrån e råss in fâza
na nîna nâna a cminzipié a cantèr.

Al cínno, ch’al durmèva cme un anżlén,
l avré i ución e pò al taché a zighèr
e al sumâr, ch’al biasèva pian pianén,
al spudé incôsa e al cminzipié a rangèr.

Äl pîguer ch’ṡdurmicèven acuacè,
trancuélli parché al can l êra lé av
én,
äl s miténn a
varslèr cme pôvri dsprè
sintànd i rang’ ch’al fèva al sumarén.

Galétt, can e cavâl e bû e ninén,
ch’i durmèven trancuéll in cla gran nòt,
i se dṡdénn tótt insàmm pr al gran ca
én
e in zîl e in tèra ai fó un gran quarantòt.

Mé a v garantéss ch’arê vló scunparîr,
suplîrum såtta tèra, scapèr vî,
dvintèr cinén cinén, pr infén murîr
con na sajatta in cô, acsé ins dû pî.

Al pèder dal pinén, un pôver ctè
con una bèrba naigra e un lóng bastån,
fagàndes lèrg stra l pîguer agitè,
guardànd al zîl, al véns fòra pian pian.

- Èccoci, a i sän – a pinsé däntr ed mé –
una stanghè an m la chèva pròpi inción! –
A striché i ûc’ e a m tiré vî da lé,
zarcànd d aluntanèrum a gatón.

- Chèro Carpàn – al déss vgnand vêrs ed mé
con un surîṡ gentîl st pôvr umarèl –
mé a t aringrâzi pr èser vgnó fén qué
mo... và a cantèr pió in là e... bån Nadèl.

Fausto Carpani 1996

Cus’êl là int la pâja

ch’al m inbarbâja?

 

Êl un diamànt?

Êl un rubén?

 

Bòja d un månnd:

l é Geó Banbén!

 

trovata da Amos Lelli

 

Che fadîga, ragazû,
fèr di augûri al dé d incû!
Ai vrêv pròpri un quèl spezièl,
luminåuṡ, originèl...

Un sacàtt pén ed furtóṅna
Un cunzêrt såtta ala lóṅna
Un sintîr d ôr e d arżänt
L'alegrî in mèż ala żänt

Méi col såul... mo anc s’al piôv
Bån Nadèl e Bån Ân Nôv!"

spedito da Pietro Campoli

 


Ala prémma pâgina
Và só